(Tổ Quốc) - Chính quyền Trump đang mô tả kho vũ khí nhỏ nhưng ngày càng mạnh mẽ của Trung Quốc, hiện chỉ bằng 1/5 kích thước của Hoa Kỳ hay Nga, là mối đe dọa mới và lớn lao.
Khi các nhà đàm phán từ Hoa Kỳ và Nga gặp nhau tại Vienna vào tuần trước để thảo luận về việc gia hạn hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân lớn cuối cùng còn tồn tại giữa họ, các quan chức Mỹ đã gây bất ngờ cho các đối tác của họ bằng một cuộc họp ngắn về một thế lực hạt nhân mới và đầy tính đe dọa, không phải Nga mà lại là Trung Quốc.
"Vươn tay" với Nga về hạt nhân
Theo tờ New York Times (NYT), thông tin tình báo này chưa được công bố tại Hoa Kỳ nhưng đây là một phần trong nỗ lực đưa người Nga lên cùng "chuyến tàu" của Tổng thống Trump, thúc đẩy Trung Quốc tham gia vào New START.
Marshall Billingslea, nhà đàm phán kiểm soát vũ khí mới của ông Trump, đã mở đầu cuộc họp này bằng việc mô tả chương trình của Trung Quốc là một sự tích tụ hạt nhân giấu diếm, một nỗ lực rất đáng báo động để vươn lên ngang hàng với kho vũ khí lớn hơn nhiều mà Nga và Hoa Kỳ đã có trong nhiều thập kỷ.
Thông điệp của Mỹ rất rõ ràng: Ông Trump sẽ không gia hạn bất kỳ hiệp ước kiểm soát vũ khí lớn nào mà Trung Quốc không tham gia – đặt ra nguy cơ ông Trump sẽ từ bỏ New START hoàn toàn nếu tiến trình không đi theo con đường của ông. New START sẽ hết hạn vào tháng hai tới, chỉ vài tuần sau khi tổng thống tiếp theo nhậm chức.
Nhiều chuyên gia bên ngoài đặt câu hỏi liệu sự tích tụ hạt nhân của Trung Quốc có tạo sự đe dọa nhanh chóng như chính quyền Trump nhấn mạnh hay không.
Tình báo về các nỗ lực của Bắc Kinh vẫn còn là bí mật, một quan chức chính quyền cấp cao cho biết, lưu ý rằng việc chia sẻ dữ liệu đó không phải là bất thường giữa các quốc gia vũ khí hạt nhân lớn của thế giới. Nhưng điều đó có nghĩa là nó đã được trao cho một đối thủ mà Hoa Kỳ đang chỉ trích mỗi ngày. Quan chức Mỹ trên cho biết chính quyền sẽ cố gắng giải mật và công khai một số đánh giá về Trung Quốc.
Vũ khí hạt nhân đột nhiên đang trở thành một lĩnh vực tranh chấp mới giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và có nhiều lý do để tin rằng ngay cả khi ba siêu cường chưa tham gia một cuộc chạy đua vũ trang toàn diện thì những gì đang diễn ra ở các phòng đàm phán trên toàn thế giới có thể sớm bắt đầu một cuộc đua như vậy.
Người Nga đã công khai đề nghị gia hạn mới trong 5 năm cho New START, điều này sẽ không yêu cầu sự chấp thuận của quốc hội Mỹ. Nhưng ông Trump rõ ràng đang đặt cược rằng ông có thể tìm thấy điểm chung với ông Putin khi đối đầu với người Trung Quốc.
Không nghi ngờ gì nữa, người Trung Quốc đang cải thiện kho vũ khí của họ, và có thể đang suy nghĩ lại về ý tưởng "răn đe ở mức tối thiểu" –duy trì khí tài đủ để đảm bảo rằng nếu họ bị tấn công, họ có thể đáp trả xa tới các thành phố ở Nga, Châu Âu hoặc Hoa Kỳ. Nhưng họ chỉ có 300 vũ khí hạt nhân tầm xa được triển khai, so với 1.550 mỗi vũ khí mà hai siêu cường khác được phép theo New START. Cho đến nay, Trung Quốc cũng cho biết họ không quan tâm đến việc thảo luận về bất kỳ hạn chế nào liên quan tới kho vũ khí hạt nhân.
Hiệu ứng ngược nếu Mỹ tăng sức ép
"Về mặt lý thuyết, việc cố gắng kéo người Trung Quốc vào thỏa thuận đó là một ý tưởng tốt. Trong thực tế? Không thể", cựu Bộ trưởng Quốc phòng Robert M. Gates cho biết trong tháng này tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế.
Và nếu ông Trump tiếp tục con đường hiện tại, về cơ bản, ông ấy sẽ mời gọi người Trung Quốc chế tạo vũ khí hạt nhân nhiều hơn, xa hơn nhiều so với chúng ta nghĩ vào thời điểm hiện tại, để đạt được đẳng cấp với Hoa Kỳ, ông Gates nói.
Vũ khí hạt nhân đang đi cùng một loạt các vấn đề, gồm thỏa thuận thương mại, cấm sinh viên Trung Quốc và mạng 5G của thế giới, được ông Trumpđặt vào trung tâm của sóng gió Hoa Kỳ-Trung Quốc.
Hoa Kỳ đồng thuận với ý tưởng "răn đe tối thiểu" của Trung Quốc trong 56 năm. Và lúc này, ông Billingslea lập luận rằng các hoạt động mới đang diễn ra tại Lop Nor, kết hợp với những động thái vươn xa hơn của nước này trong không gian và trên biển đang một lần nữa khiến Mỹ gặp nguy hiểm. Và Trung Quốc thì đổ lỗi cho Mỹ rằng việc Washington tập trung vào phòng thủ tên lửa đang buộc nước này phải phát triển một lực lượng vũ khí hạt nhân và tên lửa mới.
"Nếu mối quan ngại của Bắc Kinh không được giải quyết, điều này có thể sẽ thúc đẩy các nỗ lực của Trung Quốc trong việc tăng cường hiện đại hóa lực lượng hạt nhân và các khả năng chiến lược khác, ông Tong Zhao, một chuyên gia của Trung tâm Chính sách Toàn cầu Carnegie – Thanh Hoa ở Bắc Kinh, viết gần đây.
Trong thời điểm hiện tại, nhiều chuyên gia hạt nhân đang cho rằng nếu ông Trump khởi đầu một làn sóng thử nghiệm hạt nhân mới trên toàn cầu thì các đối thủ của Mỹ sẽ được lợi nhiều hơn là Washington.
"Chúng tôi mất nhiều hơn chúng tôi được, ông Siegfried S. Hecker, cựu giám đốc phòng thí nghiệm vũ khí Los Alamos ở New Mexico và hiện là giáo sư tại Đại học Stanford, cho biết trong một cuộc phỏng vấn. "Bắc Kinh chỉ thực hiện 45 thử nghiệm, và sẽ hoan nghênh việc nối lại thử nghiệm để tăng sự tối tân hoặc có lẽ là đa dạng hóa kho vũ khí của họ và điều đó có thể đưa vấn đề trở lại là một rủi ro an ninh quốc gia đối với Hoa Kỳ.
