(Tổ Quốc) - Tổng thống Trump đã có tuyên bố rút khỏi hiệp ước vũ khí hạt nhân kéo dài trong hàng thập kỷ qua.
"Nga không hề thích điều này"
Theo giới chuyên gia, Mỹ cho rằng Moscow đang vi phạm thỏa thuận song phương. Tuy nhiên, đây cũng là đòn mà Mỹ muốn nhằm vào Trung Quốc – quốc gia đang phát triển vũ khí mạnh mẽ gần đây.
Tổng thống Putin. Nguồn:AP
Washington tin tưởng rằng, Moscow đang phát triển hệ thống được phóng từ mặt đất và vi phạm Hiệp ước về các lực lượng Hạt nhân tầm trung (INF). Chính INF đang giúp Nga có thể tiến hành các cuộc tấn công hạt nhân vào châu Âu. Moscow liên tục phủ nhận các vi phạm. Ngược lại, Nga cáo buộc Mỹ vi phạm INF bằng việc lấy cớ triển khai hệ thống phòng không đến châu Âu nhưng thực chất hệ thống này lại là có khả năng phóng các tên lửa hành trình tấn công Tomahawk.
Theo Newsweek, Bắc Kinh không phải là thành viên tham gia ký Hiệp ước Lực lượng hạt nhân Tầm trung (INF). Vì vậy, Nga đang được cho rằng vi phạm hiệp ước INF được ký vào năm 1987.
Washington cho biết, Moscow đang có hệ thống tên lửa 9M729, tuy nhiên Moscow không hề đưa ra bất kỳ giải trình nào về tên lửa này. Điện Kremlin bác bỏ cáo buộc này.
"Nga không có sự tuân thủ tuyệt đối cho thỏa thuận. Vì vậy, chúng tôi muốn chấm dứt thỏa thuận và Washington sẽ ra khỏi Hiệp ước Lực lương hạt nhân Tầm trung (INF)", Tổng thống Mỹ Donald Trump nói vào ngày 20/10 tại Nevada.
"Tổng thống Donald Trump đưa ra kế hoạch nhằm chấm dứt hiệp ước vũ khí hạt nhân. Điều này ắt hẳn Nga không hề thích",
Giới chuyên gia cho biết ngày 22/10.
Chính quyền Tổng thống Mỹ đã bắt tín hiệu trong tuần qua về việc sẽ ra khỏi Hiệp ước Lực lương hạt nhân Tầm trung (INF).
"Kế hoạch mà chúng tôi muốn đối phó thích nghi nhưng chính quyền Tổng thống Trump quyết định. Điều này thật khủng khiếp. Đây phải là cách mà người Nga nên có hướng giải quyết. Washington rút khỏi hiệp ước lực lượng hạt nhân mà Nga không hề thích điều này", đại sứ Richard Burt, một trong số các nhà đàm phán cấp cao trong tiến trình giảm thiểu vũ khí đã nói với phóng viên trong một cuộc họp do Hội đồng Đại Tây Dương tổ chức.
Hiệp ước Lực lương hạt nhân Tầm trung (INF).nhằm loại bỏ các tên lửa hành trình và tên lửa được phóng từ mặt đất trong phạm vi khoảng 300-3500 dặm.
"Nga vừa vi phạm hiệp ước. Moscow đã liên tục vi phạm trong nhiều năm qua. Chúng tôi là những người đã ở lại trong thỏa thuận và chúng tôi luôn tuân thủ thỏa thuận này. Thật không may mắn khi Nga không hề tuân thủ", Tổng thống Trump nhấn mạnh.
Nhiều chuyên gia đồng ý rằng, Nga đã vi phạm hiệp ước INF. Tuy nhiên, quyết định rút khỏi một cách đơn phương, mà không hề ép Moscow phải tuân thủ thỏa thuận, ngầm định việc Washington đang gây sức ép và cho rằng đây là sự thất bại của hiệp ước. Các chuyên gia cho rằng, quyết định của Tổng thống Trump là một phần ảnh hưởng của chính trị đồng thời là động thái đối phó với các lo lắng an ninh.
"Hiệp ước INF không phải của Tổng thống Trump"
"Người Nga đã không phá vỡ hiệp ước INF và luôn tuân thủ đầy đủ trong gần một thập kỷ qua. Tuy nhiên, tôi rất thất vọng khi Tổng thống Trump đưa ra quyết định và thông qua điều này theo cách của Tổng thống Mỹ. Đó là sự thật, đây là hiệp ước đã được lập nên từ các cựu lãnh đạo khác mà không phải của ông ấy. Tôi cho rằng John Bolton đứng sau sự việc này.Đây là một trong số các kế hoạch của John Bolton – người chưa từng có một thỏa thuận nào mà ông hứng thú", bà Ellen Tauscher – nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao về phụ trách lĩnh vực giải trừ quân bị, kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế dưới thời cựu Tổng thống Obama cho biết.
Ông John Bolton – cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Trump từ lâu đã ủng hộ Mỹ rút khỏi hiệp ước INF bởi vì cho rằng Trung Quốc và Iran đang dự trữ một kho tên lửa trong khi Washington vẫn bị hạn chế. Ông Bolton sẽ tới Moscow trong tuần này và mong muốn có thể thảo luận về tương lai của hiệp ước này với các quan chức của Nga. Tiến trình chính thức cho việc chấm dứt hiệp ước sẽ mất ít nhất 6 tháng để hoàn thành.
Một khi hiệp ước chính thức chấm dứt, các chuyên gia cho rằng, Moscow sẽ hoàn toàn tự do để sử dụng tên lửa hành trình 9M729. Đây chính là tên lửa mà Mỹ cho rằng Moscow đã vi phạm hiệp ước INF.
Các nhà phân tích bày tỏ lo lắng rằng, sự sụp đổ của hiệp ước INF sẽ dẫn đến cuộc chạy đua vũ trang mới.
"Bằng việc tuyên bố Mỹ rời khỏi hiệp ước INF, Tổng thống Trump đã chỉ ra rằng Mỹ không thể xây dựng an ninh thực sự. Thay thế vào đó, Tổng thống Trump có thể đưa Mỹ vào tiến trình trị giá nghìn tỷ đôla trong lộ trình chạy đua vũ khí hạt nhân mới", bà Beatrice Fihn, giám đốc điều hành Chiến dịch giải trừ vũ khí hạt nhân quốc tế nói trong một tuyên bố.
Liu Weidong, một chuyên gia về quan hệ Mỹ từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói rằng động thái của ông Trump sẽ giúp quân đội Mỹ tự do hơn trong việc phát triển và triển khai vũ khí thông thường và hạt nhân.
"Có thể hiểu rằng, điều đó không chỉ gây nguy hiểm cho sự an toàn của Nga hay Trung Quốc, mà là cả thế giới," ông nói.
Moscow đã đổ lỗi cho Mỹ vi phạm Hiệp ước INF và chỉ ra các hệ thống phòng thủ tên lửa mà Washington đã bán cho các quốc gia như Nhật Bản và Romania có thể phóng bất kỳ lúc nào./.
