Mỹ tính sao khi nhìn thấy "mối nối" Nga - Trung

Từ năm 2017, khi Mỹ và Nga leo thang sóng gió ngoại giao thì chỉ sau 3 năm, Trung Quốc đã thay thế Nga trở thành đối thủ lớn nhất của Mỹ, theo quan điểm của nước này.

Cơ hội nào cho Mỹ?

Theo tờ Financial Times, mặc dù chính Nga đã đưa ra thách thức trực tiếp nhất đối với trật tự quốc tế do phương Tây thống trị với việc sáp nhập Crimea năm 2014, chính quyền Trump đã tập trung vào Trung Quốc như mối đe dọa lớn nhất, từ thương mại đến công nghệ đến các vấn đề quân sự.

Và chính Bắc Kinh phần nào khiến điều đó leo thang khi họ cũng thể hiện một lập trường hết sức cứng rắn.

Sự đảo ngược vai trò trên và một số dấu hiệu ít ỏi khác cũng cho thấy hai quốc gia không liên kết chặt chẽ như vẫn tưởng và một số người vẫn lo ngại rằng Mỹ có thể hợp tác với Nga để chống lại Trung Quốc.

Khi được hỏi về một chiến lược như vậy vào thứ Sáu, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết: Tôi nghĩ là có cơ hội đó.

Cho đến nay, những nỗ lực làm việc với Nga của Washington bị giới hạn trong các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí.

Nhưng Steve Biegun, Thứ trưởng ngoại giao Mỹ nói với tờ FT tháng trước rằng ông tin Mỹ có thể nhanh nhẹn hơn và tìm thấy "điểm nối" trong mối quan hệ giữa Nga và Trung Quốc. Ông nói rằng vết nối này đang được giữ chặt chỉ bởi 2 bên cùng quyết thách thức Hoa Kỳ.

Elbridge Colby, cựu quan chức cao cấp của Lầu Năm Góc, người từng làm việc về chiến lược quốc phòng, nói: Mục tiêu của chúng tôi là đảm bảo có nhiều khoảng trống giữa Trung Quốc và Nga. Ông nói thêm rằng Hoa Kỳ nên giảm bớt việc kích thích căng thẳng trong mối quan hệ với Moscow.

Những tín hiệu hiếm hoi

Tuần trước, khi công bố thông tin về cuộc điện đàm giữa Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov, phía Trung Quốc đã dùng từ cáo buộc Mỹ "đưa chủ nghĩa vị kỷ, chủ nghĩa đơn phương và chính sách bắt nạt của mình lên mức cực đoan.

Trong phần thông báo của Moscow, lần nhắc duy nhất đến Mỹ là việc Bộ Ngoại giao Nga lưu ý rằng, ông Sergei Lavrov đã thông báo cho người đồng cấp về tiến trình đối thoại kiểm soát vũ khí của Nga - Mỹ".

Có những vết nứt rõ ràng khác trong mối quan hệ mà chủ tịch Tập Cận Bình và ông Vladimir Putin đã nhiều lần ca ngợi là tốt nhất từ trước đến nay. Tháng trước, ông Lavrov đã không đến Diễn đàn Vành đai và Con đường Trung Quốc và gửi một đại sứ thay thế.

Khi đại sứ quán Nga ở Bắc Kinh kỷ niệm 160 năm ngày thành lập Vladivostok trong tháng này, điều này đã gây ra phản ứng dữ dội trong cộng đồng mạng Trung Quốc, người cho rằng đô thị cực đông Nga được xây dựng trên vùng đất Trung Quốc trước đây.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng ý kiến Washington có thể sử dụng Moscow chống lại Bắc Kinh là điều ngây thơ. "Trong số hai nước này, Nga là quốc gia ít quan tâm đến việc giữ gìn trật tự thế giới hiện có, trong khi Trung Quốc là người hưởng lợi lớn nhất từ trật tự này và chỉ tìm cách điều chỉnh và tăng thêm trọng lượng của họ trong đó", ông Bobo Lo từ Học viện Lowy nói.

Hôm thứ Sáu, bà Maria Zakharova, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, cho biết Mỹ đang cố gắng để kích động một cuộc đụng độ công khai giữa Nga và Trung Quốc. . . Tôi có thể đảm bảo với bạn rằng họ sẽ không thành công".

Sự gắn kết của Nga với Trung Quốc đã tăng mạnh kể từ năm 2014, khi các lệnh trừng phạt của phương Tây buộc Moscow phải nhìn về phía đông để tìm đối tác thương mại và đầu tư mới.

Nhưng trục về phía đông đã tồn tại và bị dè chừng từ trước đó. Sự trỗi dậy chính trị và kinh tế của Bắc Kinh đã buộc Moscow phải tính toán lại thái độ của mình với nước láng giềng – bên có mong muốn về năng lượng, tài nguyên thiên nhiên và nhập khẩu quốc phòng phù hợp với giỏ hàng xuất khẩu của Nga.

Kể từ đó, khi các mục tiêu chính sách đối ngoại đã phù hợp, đáng chú ý là cách tiếp cận chung của họ với Iran, Syria và Venezuela để phản đối Mỹ. Các cuộc tập trận quân sự chung và các chuyến bay ném bom tầm xa cũng đã tăng cường mối quan hệ quốc phòng.

Zhang Xin, giáo sư tại Đại học Sư phạm Đông Trung Quốc ở Thượng Hải, cho biết sự xấu đi nhanh chóng trong mối quan hệ Trung Quốc với Hoa Kỳ đang thúc đẩy Nga và Trung Quốc dựa vào nhau nhiều hơn

Tuy nhiên, hai nước còn xa mới tới khả năng liên minh theo định nghĩa của phương Tây. Ông Lo cho biết, cả hai vẫn là những người chơi tự chủ chiến lược có chung lợi ích nhất định, nhưng họ có quan điểm khác nhau về trật tự quốc tế.

Trung Quốc dần nhận ra rằng Moscow sẽ chỉ hỗ trợ về một số vấn đề nhất định. Một vài năm trước, các học giả Trung Quốc đã nói về mối quan hệ không có giới hạn trên, nhưng tình cảm đó không còn phổ biến nữa, ông Zhang nói. Người dân đang thúc giục cách tiếp cận cái đầu lạnh với mối quan hệ hợp tác này.