(Tổ Quốc) - Người phát ngôn của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm thứ Hai cho biết các cuộc đàm phán giữa Iran và các cường quốc thế giới về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 sẽ được nối lại trong tuần này tại thủ đô Doha của Qatar sau khi cuộc đàm phán lần trước đổ vỡ vào tháng 3.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho biết sẽ có "các cuộc thảo luận gián tiếp" ở Doha trong tuần này.
Duy trì kênh ngoại giao Mỹ - Iran
"Chúng tôi rất biết ơn các đối tác EU, những người tiếp tục truyền tải thông điệp và đang làm việc để thúc đẩy tiến trinh đàm phán này", người phát ngôn trên cho biết.
Người phát ngôn cho biết, Mỹ vẫn sẵn sàng đồng ý và thực hiện việc quay trở lại thỏa thuận năm 2015, được gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện chung (JCPOA), nhưng Iran cần từ bỏ các yêu cầu vượt ra ngoài các nội dung của hiệp định.
Đối thoại giữa Iran và châu Âu. Ảnh: NBC News.
"Chúng tôi chuẩn bị ký kết và thực hiện ngay thỏa thuận mà chúng tôi đã đàm phán tại Vienna để hai bên quay trở lại việc thực hiện đầy đủ JCPOA. Nhưng vì điều đó, Iran cần quyết định từ bỏ các yêu cầu bổ sung của họ vượt ra ngoài JCPOA", người phát ngôn Mỹ nói.
Phái bộ tại Liên hợp quốc của Iran và đại sứ quán Qatar tại Washington đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.
Robert Malley, đặc phái viên Mỹ về các cuộc đàm phán hạt nhân Iran, đã gặp Trưởng ban chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell tại Brussels trước khi diễn ra các cuộc thảo luận gián tiếp với Iran. Trong khi ở Doha, ông Malley cũng sẽ gặp ngoại trưởng Qatar, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận.
Ông Borrell đã ra tín hiệu vào thứ Bảy tuần trước rằng các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục sau cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amir-Abdollahian tại Tehran.
"Có những quyết định phải được thực hiện ở Tehran và ở Washington. Nhưng chúng tôi đã đồng ý hôm nay rằng chuyến thăm này sẽ được nối tiếp bằng việc nối lại các cuộc đàm phán… để cố gắng giải quyết những vấn đề còn tồn đọng cuối cùng", ông Borrell nói.
Còn Ngoại trưởng Iran Amir-Abdollahian cho biết Iran "sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán trong những ngày tới" và thúc giục Washington thực hiện "các hành động có trách nhiệm và cam kết" để đảm bảo Iran nhận được đầy đủ lợi ích từ việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015.
Tín hiệu tích cực nhưng chưa đủ đột phá
Sự kiện sắp tới sẽ đánh dấu lần đầu tiên các cuộc đàm phán diễn ra ở Qatar. Các cuộc đàm phán hạt nhân trước đây đã diễn ra ở Vienna.
JCPOA được xây dựng để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân và áp đặt các giới hạn nghiêm ngặt đối với hoạt động hạt nhân của Iran để đổi lấy việc nới lỏng các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ và quốc tế. Nhưng cựu Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận vào năm 2018, áp dụng lại các lệnh trừng phạt và đưa ra hàng trăm biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Iran.
Kể từ khi Mỹ rút lui khỏi JCPOA, Iran đã đều đặn mở rộng hoạt động làm giàu uranium của mình vượt ra ngoài các giới hạn được đặt ra trong thỏa thuận. NBC News dẫn nhận định của các quan chức Mỹ và các chuyên gia kiểm soát vũ khí, Iran hiện có đủ nguyên liệu phân hạch để chế tạo bom nguyên tử.
Chính quyền của Tổng thống Biden đã tìm cách khôi phục thỏa thuận và các cuộc đàm phán đã gần đạt được thỏa thuận trước tháng Ba. Nhưng Tehran đã yêu cầu Quân đoàn Vệ binh Cách mạng của Iran (IRGC) phải được đưa ra khỏi danh sách đen chống khủng bố của Mỹ, một bước mà Nhà Trắng coi là nằm ngoài phạm vi của thỏa thuận ban đầu năm 2015.
Trước đó, chính quyền ông Trump cũng đã áp đặt các biện pháp trừng phạt lên IRGC.
Ali Vaez, giám đốc dự án Iran tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế cho biết, những động thái trên là một dấu hiệu tích cực cho thấy các cuộc đàm phán đang bắt đầu trở lại, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy một bước đột phá sắp xảy ra hoặc một đề xuất sáng tạo nào có thể phá vỡ bế tắc ngoại giao.
"Tôi không kỳ vọng nhiều vào vòng đối thoại này," Vaez nói.
Tin tức về các cuộc đàm phán hạt nhân đã được lên kế hoạch sau khi một trong những nhân vật quyền lực nhất của Iran, ông Hossein Taeb, giám đốc tình báo của IRGC, bị điều chuyển.
IRGC đã thông báo điều chuyển bất thường đối với ông Taeb vào tuần trước mà không giải thích lý do tại sao ông bị buộc ngừng phục vụ sau 13 năm làm việc. Taeb là một giáo sĩ Shiite cấp cao và được thay thế bởi một sĩ quan IRGC, Tướng Mohammad Kazemi. Sau sự ra đi của Taeb, hiện không có giáo sĩ nào ở các vị trí lãnh đạo hàng đầu trong IRGC.
Trong những năm gần đây, Iran đã gặp phải nhiều thất bại an ninh lớn, bao gồm vụ ám sát các nhà khoa học hạt nhân nổi tiếng của Iran, vụ giết hại một sĩ quan quân đội hàng đầu vào tháng 5 và đánh cắp các tài liệu hạt nhân nhạy cảm. Iran đã đổ lỗi cho Israel về các vụ việc và tuyên bố sẽ trả đũa.
