Mỹ "vừa lên gân, vừa xoa dịu" Trung Quốc tại thượng đỉnh ASEAN

Cuối tuần trước, cả hai cường quốc đã nhắc lại những luận điệu quen thuộc của mình – Bắc Kinh cáo buộc Washington can thiệp vào nội bộ châu Á trong khi Washington chỉ trích Bắc Kinh vi phạm luật hàng hải quốc tế và xâm lấn tài nguyên thiên nhiên của các nước khác.

Tuy nhiên, tiếng nói của Washington có phần "yếu thế" hơn do Tổng thống Donald Trump không tham gia thượng đỉnh. Thay thế ông cũng không phải là Phó Tổng thống Mike Pence hay Ngoại trưởng Mike Pompeo mà là cố vấn an ninh Robert O'Brien.

AP đăng tải, hôm thứ Hai (4/11), 7 nhà lãnh đạo ASEAN đã không có mặt trong một cuộc họp quan trọng với cố vấn O'Brien mà chỉ cử Ngoại trưởng tham dự. Trong cuộc gặp, ông O'Brien đã đọc một lá thư từ Tổng thống Trump, mời các nhà lãnh đạo ASEAN tới một "cuộc họp thượng đỉnh" đặc biệt ở Mỹ vào đầu năm sau.

Trong cuộc họp báo sau đó, khi đề cập tới các động thái của Trung Quốc tại Biển Đông, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cho rằng, Bắc Kinh đang cố gắng ngăn cản các nước ASEAN khai thác các nguồn lực ngoài khơi, trong đó có nguồn dự trữ khí đốt và dầu mỏ có giá trị lên tới 2,5 nghìn tỷ USD.

Trong khi đó, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường bày tỏ niềm tin rằng, bộ quy tắc ứng xử hàng hải mà Bắc Kinh đang đàm phán với ASEAN sẽ hoàn thành trong vòng 3 năm.

"Đáng tiếc là, trong khi cây muốn lặng, gió lại chẳng dừng. Một số quốc gia không thuộc khu vực lại làm mọi cách để gây rắc rối và gia tăng căng thẳng", ông Lý Khắc Cường trả lời một câu hỏi về bình luận của cố vấn O'Brien. "Họ muốn tự áp đặt mong muốn của mình lên nước khác".

Đáp trả lại lời Thủ tướng Trung Quốc, ông O'Brien nói: "Chúng tôi không tin, bất kỳ nước nào có thể chỉ cần chặn một phần lớn ở Thái Bình Dương và tuyên bố đó là lãnh hải của họ được, giống như một cái hồ bên trong Hồ Tahoe – một hòn đảo ở giữa nước Mỹ".

Ông nhấn mạnh với bao giới: "luật pháp quốc tế cho phép chúng ta đi tới các lãnh hải quốc tế khi chúng ta muốn. Và vì lý do đó mà chúng ta muốn vậy. Vì thế, tôi không cho rằng, di chuyển trên biển lại là sự vi phạm tới bất kỳ quốc gia nào".

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ chỉ ra, các hành động của Trung Quốc có nguy cơ khiến các nước Đông Nam Á mất đi các nguồn tài nguyên thiên nhiên vốn thuộc về họ một cách đúng đắn.

"Điều đó là trái với pháp luật. Điều đó là không công bằng. Điều đó là không đúng đắn. Và vì vậy, Mỹ không bao giờ cảm thấy xấu hổ khi thách thức [Trung Quốc]", ông O'Brien nói. Tuy nhiên, sau đó, ông cũng thể hiện một thái độ mềm mỏng hơn khi khẳng định: "Đây không có nghĩa là chúng tôi không muốn có quan hệ tốt với Trung Quốc. Chúng tôi muốn có quan hệ tốt với Trung Quốc".