(Tổ Quốc) - Nằm sâu bên trong Công viên quốc gia Nelson Lakes, ở đảo Nam của New Zealand, có một hồ nước màu tía phớt xanh kỳ diệu. Được bao quanh bởi những cánh rừng núi cao dốc, hồ Rotomairewhenua tuy nhỏ nhưng không hề tầm thường.
Theo hãng CNN, khoảng một thập kỷ trước, các nhà khoa học mới phát hiện ra nước của hồ gần núi cao này có "độ tinh khiết quang học đặc biệt", với tầm nhìn xuống dưới mặt nước hồ lên đến 80 m. Nơi đây trở thành "hồ nước tinh khiết nhất thế giới".
Gần đây hơn, những du khách đi bộ đường dài qua công viên quốc gia thường xuyên bình luận về màu sắc kỳ lạ và năng lượng thanh thoát ở hồ Rotomairewhenua.
Hồ trên núi cao được bao quanh bởi những khu rừng dốc. Ảnh: Janet Newell
Tên gọi "hồ nước tinh khiết nhất thế giới" và những bức ảnh về cảnh quan tuyệt đẹp nơi đây đã được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, khiến hồ trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng từ tháng 12 đến tháng 3 (vào mùa hè ở New Zealand).
Tuy nhiên, các nhà bảo tồn thiên nhiên hiện đang bày tỏ lo ngại sự gia tăng mức độ phổ biến này có thể đe dọa đến độ tinh khiết của nước ở hồ.
Mối quan tâm lớn nhất hiện tại là sự lây lan của lindavia, một loại tảo cực nhỏ, thường được gọi là "tuyết hồ" hoặc "nước mũi hồ" vì chất nhờn của nó tạo ra treo ngay bên dưới bề mặt nước. Tảo này hiện đã có mặt ở hạ lưu Rotomairewhenua (còn được gọi là Hồ Xanh) tại các hồ Rotoiti, Rotoroa và Tennyson, và có nguy cơ lây lan theo đường mòn trên giày của người đi bộ đường dài hoặc trong bình nước của người đi bộ.
Phil Novis, một nhà khoa học nghiên cứu cấp cao chuyên về các loại tảo tại viện nghiên cứu môi trường Landcare Research thuộc sở hữu của chính phủ nhận định loại tảo lindavia - loài ngoại lai xâm lấn ở New Zealand rất có thể đã di chuyển đến hồ Rotomairewhenua từ Bắc Mỹ.
Những ghi chép đầu tiên về loài xâm lấn này ở đây là vào đầu những năm 2000. Ông giải thích trong nghiên cứu trước đây, nhóm của ông đã thu thập và thử nghiệm lõi trầm tích từ 380 hồ ở New Zealand và những hồ có lindavia là những nơi mà con người thường hay đến.
Chỉ cần một hạt nhỏ có thể thay đổi hệ sinh thái của hồ nước mãi mãi và có thể được mang theo khá dễ dàng trong các giọt nước.
Ông Phil Novis nhớ lại khi ông tìm thấy một mẫu lindavia trên lông ngực của một người đàn ông đã bơi một vài km qua Hồ Wānaka, ở vùng Otago của New Zealand.
Mặc dù không gây độc hại đối với con người, nhưng tảo này tiết ra những sợi nhớt dài được gọi là chất nhầy. Khi cô đặc có thể trở thành mối phiền toái - được biết là làm tắc nghẽn dây câu, bộ lọc thuyền hoặc hệ thống thủy điện. Trong trường hợp của hồ Rotomairewhenua, lớp chất nhờn tạo ra có thể che khuất độ trong vắt đặc biệt của hồ.
"Chúng tôi vô cùng lo ngại. Nếu vi sinh vật xâm lấn vào hồ, nó có khả năng gây ra hậu quả sâu rộng, ảnh hưởng đến chất lượng nước và sức khỏe tổng thể của hồ", Jen Skilton, nhà sinh thái học và cố vấn Taiao (quản lý môi trường) tại Ngāti Apa ki te Rā Tō Trust, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ cộng đồng, cho biết.
Bà Jen Skilton cho biết, mặc dù hiện người dân không còn sử dụng hồ cho các nghi lễ cổ xưa nữa, nhưng đây vẫn là một phần bản sắc của họ.
"Chúng tôi duy trì mối liên hệ sống động với truyền thống tổ tiên và đảm bảo rằng hồ Rotomairewhenua cần được bảo tồn cho các thế hệ tương lai", bà Jen Skilton nói.
Bảo vệ sự tinh khiết của hồ nước
Theo Bộ Bảo tồn New Zealand, nơi thu thập dữ liệu tự nguyện do những người đi bộ đường dài gần Rotomairewhenua cung cấp, kể từ năm 2013, khi nghiên cứu về độ trong của hồ được công bố, số lượng du khách đến đây đã tăng gấp đôi.
Hầu hết mọi người đi bộ đến hồ theo các tuyến đường vòng hai hoặc bảy ngày, hoặc là một phần của tuyến đường dài Te Araroa, trải dài toàn bộ chiều dài của New Zealand.
Trong khi đó, Melissa Griffin, một kiểm lâm cấp cao thuộc Bộ Bảo tồn New Zealand nhấn mạnh danh hiệu "hồ nước tinh khiết nhất thế giới" và sự lan truyền trên mạng xã hội chắc chắn đã góp phần vào sự nổi tiếng của hồ Rotomairewhenua.
"Trước đó, đây là một nơi tuyệt đẹp được biết đến, nhưng không có nhiều người đến đó. Sau này, khi hồ được trao danh hiệu, số lượng người đi bộ đường dài đến hồ thực sự bắt đầu tăng lên", bà Melissa Griffin nói.
Do đó, Bộ Bảo tồn New Zealand, và các tổ chức như Ngāti Apa ki te Rā Tō Trust và Te Araroa Trust đã hợp tác để đưa ra các giải pháp an toàn sinh học dọc theo tuyến đường. Họ đã lắp đặt các trạm vệ sinh bên cạnh các hồ có lindavia, với các biển báo giáo dục yêu cầu người đi bộ đường dài vệ sinh giày dép và đồ dùng trước khi đi về phía hồ Rotomairewhenua vì lo ngại khả năng mang theo các loài mới xâm lấn vào hồ.
Trên hết, thông qua các biển báo và video phát trên ứng dụng đường mòn Te Araroa, đơn vị quản lý kêu gọi du khách không chạm vào nước - có thể là bơi, làm ướt khăn để hạ nhiệt. Điều này không chỉ vì rủi ro an toàn sinh học mà còn vì sự tôn trọng văn hóa đối với nơi này. Bà Skilton cho biết "nước của hồ Rotomairewhenua là linh thiêng và việc xuống nước là vi phạm điều đó".
Vào mùa hè, một người quản lý sẽ ở lại hồ để giám sát và nói chuyện với những người đi bộ đường dài, giải thích về các rủi ro an toàn sinh học, ý nghĩa văn hóa lịch sử của hồ và tác động tiềm ẩn của con người.
Cho đến nay, có những dấu hiệu cho thấy mọi người đang tôn trọng hướng dẫn và ít trường hợp du khách bất cẩn nhúng mình hoặc khăn xuống nước sau một chuyến đi bộ đường dài đầy mồ hôi.
"Cơ hội và trách nhiệm"
Theo hãng CNN, bởi vì hồ Rotomairewhenua là điểm đến nổi tiếng nên việc hạn chế số lượng du khách du lịch sẽ rất khó khăn và đó không phải là cách Bộ Bảo tồn New Zealand muốn thực hiện trong tương lai.
Thay vào đó, thông điệp mà họ muốn truyền tải là mọi người hãy đến và tận hưởng những môi trường nguyên sơ này nhưng cân nhắc đến tác động rộng lớn hơn mà chúng đang gây ra.
"Số lượng du khách ngày càng tăng mang đến cả cơ hội và trách nhiệm. Điều quan trọng là tất cả những ai đến thăm đều hiểu được tầm quan trọng của nơi đây và thực hiện các bước cần thiết để giảm thiểu tác động đến môi trường. Bằng cách tuân thủ các quy tắc và hướng dẫn, chúng ta có thể bảo vệ các đặc điểm sinh thái độc đáo của hồ và giữ gìn bản sắc văn hóa của hồ cho các thế hệ tương lai, bà Skilton nhấn mạnh./.
