(Tổ Quốc) - Hãng CNN dẫn tin một nghiên cứu mới gần đây cho biết số ca tử vong trên thế giới do siêu vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh có thể tăng gần 70% vào năm 2050, qua đó cho thấy mối nguy hiểm của cuộc khủng hoảng siêu vi khuẩn đang diễn ra toàn cầu.
Theo nghiên cứu được công bố hôm 16/9 trên tạp chí The Lancet, từ năm 2025 đến năm 2050, thế giới có thể phải chứng kiến hơn 39 triệu ca tử vong có liên quan trực tiếp đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh (AMR).
Một nghiên cứu mới dự đoán rằng khoảng 40 triệu người có thể tử vong vì nhiễm trùng kháng thuốc kháng sinh từ nay đến năm 2050. Ảnh: BSIP/UIG/Getty Images
Tổ chức Y tế Thế giới đã gọi AMR là "một trong những mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe cộng đồng và phát triển toàn cầu", do quá trình sử dụng sai và lạm dụng thuốc kháng khuẩn ở người, động vật và thực vật, có thể giúp các mầm bệnh phát triển khả năng kháng thuốc.
Nghiên cứu mới cũng cho thấy khi nói đến tình trạng phổ biến của AMR và những tác động của nó, các nhà nghiên cứu đã dự đoán tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn trong tương lai.
"Chúng ta cũng cần quan tâm đúng mức đến các loại thuốc kháng sinh mới và quản lý thuốc kháng sinh để có thể giải quyết được vấn đề thực sự khá lớn này", tác giả chính Tiến sĩ Chris Murray, Giám đốc Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe tại Đại học Washington cho biết.
Người cao tuổi chịu nhiều rủi ro
Các nhà nghiên cứu thuộc Dự án Nghiên cứu Toàn cầu về Kháng thuốc, Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe và các tổ chức khác đã ước tính số ca tử vong và bệnh tật do liên quan đến kháng thuốc kháng sinh đã xảy ra ở 204 quốc gia và vùng lãnh thổ từ năm 1990 đến năm 2021.
Các nhà nghiên cứu ghi nhận từ năm 1990 đến năm 2021, số ca tử vong do AMR đã giảm hơn 50% ở trẻ em dưới 5 tuổi nhưng lại tăng hơn 80% ở người từ 70 tuổi trở lên - xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục.
Ông Murray cũng bày tỏ ngạc nhiên khi nhìn thấy xu hướng này.
"Việc suy giảm số ca tử vong do AMR ở độ tuổi dưới 15, chủ yếu là do các chương trình tiêm chủng, nước và vệ sinh, một số chương trình điều trị thành công", Murray cho biết.
Sử dụng mô hình thống kê, các nhà nghiên cứu đã đưa ra ước tính về số ca tử vong và bệnh tật có thể quy cho AMR đến năm 2050.
Dự báo cho thấy số ca tử vong do kháng thuốc kháng sinh sẽ tăng vào năm 2050 nếu không có biện pháp cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc chất lượng cũng như các nguồn lực khác để giảm và điều trị nhiễm trùng.
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, vào năm 2050, số ca tử vong trên toàn cầu do kháng thuốc có thể lên tới 1,9 triệu ca.
Theo dữ liệu, những khu vực trên thế giới bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi AMR và các ca tử vong liên quan là Nam Á, Mỹ Latinh và Caribe, và Châu Phi cận Sahara. Nhiều nơi trong số này không có quyền tiếp cận công bằng với dịch vụ chăm sóc chất lượng.
"Thật không may, vẫn còn rất nhiều người sống ở những nơi có nguồn lực hạn chế, nơi những bệnh nhân cần dùng thuốc kháng sinh không được dùng thuốc, và đó là một phần nguyên nhân lớn. Nhưng không chỉ có thuốc kháng sinh. Đó là khi bạn bị bệnh, dù là trẻ em hay người lớn, khi ở bệnh viện, bạn cần được một gói dịch vụ chăm sóc bao gồm những thứ giống như oxy vậy", ông Murray cho biết.
Tuy nhiên, theo ông Murray, những nơi có nguồn lực hạn chế, ngay cả những thứ cơ bản như oxy thường không có sẵn. Và sau đó, nếu bạn bị bệnh rất nặng và cần một cơ sở chăm sóc đặc biệt, rất nhiều nơi trên thế giới vẫn chỉ có nguồn lực hạn chế và người bệnh không được tiếp cận loại hình chăm sóc đó. Tôi cho rằng một loạt các biện pháp chăm sóc hỗ trợ, cùng với thuốc kháng sinh, thực sự tạo nên sự khác biệt.
Đặt ra giả thiết rằng, thế giới có dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt hơn, các nhà nghiên cứu dự báo có thể ngăn ngừa được 92 triệu ca tử vong tích lũy trong khoảng thời gian từ năm 2025 đến năm 2050. Và trong một kịch bản mà thế giới có các loại thuốc mới mạnh hơn, có thể ngăn ngừa được khoảng 11 triệu ca tử vong tích lũy.
Tiếp cận biện pháp hiệu quả
"Cách tiếp cận sáng tạo và hợp tác trong nghiên cứu lần này cung cấp đánh giá toàn diện về tình trạng kháng thuốc kháng sinh và gánh nặng tiềm tàng của vấn đề này đối với thế giới", Samuel Kariuki, thuộc Viện nghiên cứu y khoa Kenya, đã viết trong một bài bình luận đi kèm với nghiên cứu mới trên tạp chí The Lancet.
Ông cảnh báo rằng các mô hình dự báo không tính đến sự xuất hiện của các siêu vi khuẩn mới, có thể dẫn đến việc đánh giá thấp nếu các mầm bệnh mới xuất hiện.
"Nhìn chung, những dữ liệu này sẽ thúc đẩy các khoản đầu tư và hành động có mục tiêu, hướng tới việc giải quyết thách thức ngày càng gia tăng của tình trạng kháng thuốc kháng sinh ở mọi khu vực trên thế giới", ông Kariuki viết.
Trong khi đó, Tiến sĩ Steffanie Strathdee, phó khoa khoa học sức khỏe toàn cầu và là giáo sư danh dự tại Khoa Y, Đại học California, San Diego, người không tham gia vào nghiên cứu này, cho biết nghiên cứu mới lần này đã được công bố sau nhiều thập kỷ tìm hiểu về gánh nặng toàn cầu của tình trạng kháng thuốc kháng sinh.
Bà Strathdee đã tận mắt chứng kiến những tác động mà tình trạng kháng thuốc kháng sinh có thể gây ra cho sức khỏe khi chồng bà đã trải qua vì nhiễm siêu vi khuẩn.
"Tôi là người đã chứng kiến tình trạng kháng thuốc kháng sinh với người thân trong 8 năm qua. Trên thực tế, đây là một trong những bệnh nhiễm trùng nguy hiểm", bà Strathdee, đồng giám đốc Trung tâm Ứng dụng và Liệu pháp Phage Sáng tạo tại UC San Diego, cho biết.
Trong chuyến du ngoạn trên sông Nile vào Lễ Tạ ơn năm 2015, chồng của bà Strathdee, ông Tom Patterson, đột nhiên bị đau bụng dữ dội. Một phòng khám ở Ai Cập không thể giúp ngăn ngừa tình trạng này, khiến các triệu chứng ngày càng trầm trọng hơn. Ông Patterson đã được đưa đến Đức, nơi các bác sĩ phát hiện ra một ổ áp xe bụng to bằng quả bưởi chứa đầy Acinetobacter baumannii, một loại vi khuẩn độc lực kháng hầu hết mọi loại kháng sinh.
Theo nghiên cứu mới, số người tử vong hàng năm do vi khuẩn gram âm, như A. baumannii, kháng carbapenem – một nhóm kháng sinh cuối cùng được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn nghiêm trọng – đã tăng 89.200 từ năm 1990 đến năm 2021.
"Một trong những tác nhân gây bệnh ưu tiên cấp bách là một trong những loại vi khuẩn gram âm này. Và chồng tôi, khi ông ấy bị bệnh này, ông ấy đã 69 tuổi. Vì vậy, ông đã ở đúng độ tuổi mà nghiên cứu đang chỉ ra rằng những người cao tuổi sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi căn bệnh này trong tương lai, giống như chồng tôi", bà nói.
Nghiên cứu mới này mang đến cho bà Strathdee hy vọng rằng thế giới có thể giảm gánh nặng tiềm ẩn của tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Bà cho biết điều đó đòi hỏi phải cải thiện khả năng tiếp cận thuốc kháng sinh và các loại thuốc kháng khuẩn mới hơn; tiêm vaccine; uống nước sạch cũng như tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng trên thế giới.
Bên cạnh đó, người dân cũng nên giảm khả năng sử dụng thuốc kháng sinh trong chăn nuôi, sản xuất thực phẩm và môi trường, những thứ có thể gây ra tình trạng kháng thuốc nhiều hơn.
"Có thể có hy vọng trong tương lai. Nếu chúng ta mở rộng quy mô sử dụng các biện pháp can thiệp này, chúng ta có thể giảm đáng kể số ca tử vong trong tương lai", bà Strathdee nhấn mạnh./.
