(Tổ Quốc)- Liệu vụ việc nhà báo Jamal Khashoggi đột ngột mất tích có khiến hợp đồng bán vũ khí trị giá 110 tỷ USD của Mỹ cho Saudi bị đổ bể?
Căng thẳng giữa Riyadh và Washington liên quan tới việc nhà báo người Saudi Jamal Khashoggi mất tích tại lãnh sự quán Arab Saudi ở Instanbul, đã làm dấy lên những nghi ngờ về tương lai hợp tác quốc phòng giữa hai quốc gia.
Phát biểu trước các phóng viên ngày 13/10, Tổng thống Donald Trump tuyên bố, Washington sẽ rất không hài lòng, nếu chính quyền Saudi thực sự là nguyên nhân dẫn tới sự biến mất của Khashoggi – như những gì vị hôn phu của nhà báo này và các điều tra viên Thổ Nhĩ Kỳ công bố.
Tuy nhiên, có vẻ như ông Trump cũng tìm mọi cách để "giảm nhẹ" mức độ ảnh hưởng của vụ việc tới hợp đồng bán vũ khí trị giá hàng tỷ USD của Washington với Arab Saudi. "Tôi không muốn mất một hợp đồng như thế", Tổng thống Mỹ nhấn mạnh; đồng thời cho biết, có "những cách khác" để trừng phạt Riyadh trong trường hợp xấu nhất.
Hồi tháng 5/2017, Mỹ và Saudi được cho là đã thống nhất một hợp đồng vũ khí lên tới 110 tỷ USD. Thế nhưng, trong tuần qua, Lầu Năm góc lại tiết lộ, Riyadh thực chất mới chỉ ký kết các văn bản chính thức cho chưa đầy 15% con số trên - tương đương với vỏn vẹn 14,5 tỷ USD.
Không tính đến thỏa thuận 110 tỷ USD dưới thời ông Trump, trước đó Riyadh vẫn luôn là một trong những khách hàng lớn nhất của công nghiệp vũ khí Mỹ. Từ năm 2009 – 2016, hai nước đã ký kết các thỏa thuận vũ khí được Quốc hội Mỹ thông qua trị giá lên tới hơn 65 tỷ USD.
Liệu hợp đồng vũ khí khủng Mỹ - Arab Saudi có bị ảnh hưởng bởi vụ nhà báo Khashoggi bị mất tích? (ảnh: sputnik)
Ngày nay, mặc dù một số nhà lập pháp từ cả hai Đảng đe dọa sẽ áp dụng lệnh trừng phạt lên Saudi liên quan tới vụ việc Khashoggi, phần lớn những người khác dường như vẫn sẵn sàng "làm ăn" với Riyadh. Các nguyên do được đưa ra bao gồm cả mối quan hệ liên minh truyền thống giữa hai nước, cũng như số lượng việc làm mà hợp đồng vũ khí sẽ mang lại cho một số bang của nước Mỹ.
Tuần trước, 22 Thượng nghị sỹ từ hai đảng đã gửi tới Tổng thống Trump một lá thư, yêu cầu mở cuộc điều tra về nguyên nhân mất tích của nhà báo Khashoggi; trong đó chính quyền sẽ đặt ra thời hạn 120 ngày cho hoạt động điều tra, xác định lời cáo buộc, và quyết định xem có áp dụng trừng phạt lên bất kỳ cá nhân liên quan nào không.
Nhà báo có quốc tịch Arab Saudi Jamal Khashoggi đang làm việc cho tờ The Washington Post. Ông mất tích tại Istanbul vào ngày 2/10 sau khi có mặt tại lãnh sự quán Saudi tại Istanbul để làm hồ sơ cho đám cưới sắp tới. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã kêu gọi Riyadh chứng minh rằng họ không có liên quan tới vụ việc, trong khi các điều tra viên Thổ Nhĩ Kỳ nghi ngờ Khashoggi đã bị ám sát trong lãnh sự quán.
Arab Saudi kiên quyết chối bỏ các cáo buộc và gọi chúng là vô căn cứ; đồng thời cho phép các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành điều tra bên trong tòa nhà lãnh sự quán.
