Nỗ lực hạn chế sách lậu, sách giả

Theo đại diện các đơn vị phát hành sách như First News, Alpha Books, Nhà xuất bản Trẻ, Nhà xuất bản Giáo dục...., hiện nay, sách giả, sách lậu ngày càng lộng hành và biến tướng. Ngoài tràn lan ở vỉa hè hay len lỏi vào nhà sách, những loại sách này còn "đổ bộ" lên sàn thương mại điện tử, mạng xã hội khiến cho cuộc chiến với sách giả càng trở nên khó khăn hơn.

Trước thực trạng này, các đơn vị phát hành sách như First News, Alpha Books, Nhà xuất bản Trẻ, Nhà xuất bản Giáo dục... triển khai nhiều giải pháp bảo vệ sản phẩm. Đồng thời, hoạt động tích cực trong công tác tuyên truyền, giúp độc giả phân biệt sách giả - sách thật.

Ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc First News - Trí Việt chia sẻ, chúng tôi luôn muốn mang đến những giá trị tri thức cho người đọc, không ngại khi phải bỏ số tiền lớn ra mua bản quyền những cuốn sách hay, đầu tư đội ngũ biên tập trau chuốt… Nhưng 1000 đầu sách mà First News ấn hành thì hơn 600 đầu sách bị in lậu. Vậy lợi nhuận của doanh nghiệp còn đâu? Đau hơn cả là những "đứa con tinh thần" bị xâm hại và hình hài tri thức tới người đọc bị "méo mó".

Cũng theo ông Phước, thực tế hiện nay 99% người đọc mua phải sách giả, sách lậu mà không phân biệt được, trong khi đó, sách giả, sách lậu không phải đóng thuế, không mất chi phí đầu tư nội dung,… nhưng vẫn nghiễm nhiên thu lời, khiến những doanh nghiệp hoạt động chân chính rất khó khăn.

Ông Phước chia sẻ những cuốn càng bán chạy thì tỷ lệ in lậu lại càng nhiều, trong đó các đầu sách như: Đắc Nhân tâm, Hạt giống tâm hồn, Muôn kiếp nhân sinh... đều bị in lậu. Ông cho biết, có hơn 40 trang fanpage đang rao bán công khai sách giả trên mạng xã hội các đầu sách của First News cùng hàng trăm đầu sách của các nhà xuất bản khác.

Trong khi các nhà xuất bản phải bỏ ra rất nhiều công sức để biên tập và trả hàng nghìn đô la để mua bản quyền mà chỉ được in với số lượng có hạn, thì sách lậu lại in tràn lan làm náo loạn thị trường.

Khi nguồn cung sách lậu, sách giả ra thị trường bị ngăn chặn thì mới đẩy lùi được vấn nạn này. Nếu sản phẩm lọt ra thị trường thì có rất nhiều phương thức để kinh doanh khác nhau như website, các sàn giao dịch thương mại điện tử, các mạng xã hội… Sách lậu đang có dấu hiệu lớn mạnh hơn nhờ vào sự "tiếp tay" của các nền tảng trên Internet.

Hiện nay, phần lớn các sàn thương mại điện tử có kinh doanh sách như Tiki, Lazada, Shoppee, Sendo... đều cho phép người bán đăng ký gian hàng online của mình, nhưng cũng chính bởi thế mà không kiểm soát được chất lượng sản phẩm của các gian hàng thuê lẻ.

Trước đây, có NXB khi phát hiện đường dây in sách lậu, sách giả của mình, phải tự tìm hiểu, đến tận hiện trường xác minh rồi mới báo cơ quan công an vào cuộc. Sự tồn tại ngang nhiên của sách giả, sách lậu khiến thị trường sách hỗn loạn.

Trước tình hình đó, nhiều nhà xuất bản, đơn vị làm sách đã chủ động tự bảo vệ mình bằng nhiều biện pháp để hạn chế sách lậu, sách giả.

Hiện tại nhiều đơn vị đang sử dụng các loại tem như: tem thông minh, tem nhiệt, tem 7 màu… để bảo vệ sản phẩm của mình. Bên cạnh đó, ngoài việc bảo vệ thì nhà xuất bản, đơn vị phát hành cần áp dụng tích hợp công nghệ để bảo vệ thị trường, kết nối các đơn vị làm sách - độc giả - đơn vị quản lý.

Việc sử dụng tem thông minh để phân biệt sách thật, sách có bản quyền với sách giả, sách lậu được Nhà xuất bản Trẻ ứng dụng rộng rãi. Mỗi cuốn sách có một mã số riêng, qua mã số đó, với sự giúp đỡ của công nghệ thông tin, độc giả sẽ tương tác với Nhà xuất bản Trẻ và nhận được các dịch vụ hậu mãi cũng như chăm sóc khách hàng.

Cuộc chiến với sách giả, sách lậu diễn ra dai dẳng đã khiến nhiều NXB, doanh nghiệp phát hành dần chán nản vì chưa thể giải quyết triệt để vấn nạn này.

Theo đại diện một số NXB, mặc dù có sự can thiệp và hỗ trợ của cơ quan nhà nước, nhưng khi khung pháp lý đối với vấn đề này chưa thực sự tạo ra hiệu quả, những đơn vị kinh doanh sách giả, sách lậu vẫn sẽ ngang nhiên hoành hành và đẩy các doanh nghiệp làm ăn chân chính vào những tổn thất to lớn. Đặc biệt là các tác giả sẽ mất động lực sáng tạo khi những sản phẩm trí tuệ của mình bị làm giả, làm nhái, thu nhập từ bản quyền không tương xứng với công sức và trí tuệ bỏ ra. Điều này sẽ tác động vô cùng tiêu cực tới chất lượng nội dung của sách.

Cần thiết có mức xử phạt mới mang tính răn đe cao hơn, cách thức áp dụng linh hoạt và phù hợp với thực tiễn hơn. Có như vậy mới giúp cá nhân, tổ chức bị thiệt hại bảo vệ được quyền, lợi ích hợp pháp của mình một cách dễ dàng và nhanh chóng./.