Olympic Pyeongchang: Triều Tiên thọc gậy bánh xe Mỹ - Hàn

Thế vận hội Olympic Mùa Đông lần thứ 23 diễn ra tại Gangneung (Hàn Quốc) đã thu hút hàng ngàn vận động viên các nước. Các quốc khách nổi bật là Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Triều Tiên đã cử 23 vận động viên, cùng khoảng vài trăm cổ động viên, một dàn nhạc và một nhóm trình diễn Takewondo tới Thế Vận hội, và đã thành lập một đội hình chung môn khúc côn cầu nữ với Hàn Quốc. Ở Hàn Quốc các cô gái trẻ thường dùng dao/kéo để tăng độ hấp dẫn, thì dàn mỹ nữ cổ động viên miền Bắc mang một vẻ đẹp tự nhiên “ăn đứt” người miền Nam rồi.

Triều Tiên cử các mỹ nữ sang cạnh tranh với người đẹp Hàn Quốc (không dao/kéo).

Ông Kim Yong-nam, Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Hội đồng Nhân dân tối cao Triều Tiên, Trưởng đoàn đại biểu, và bà Kim Yo Jong, em gái nhà lãnh đạo Triều Tiên, đã tạo ra sức nặng đáng kể cho đòn “ngoại giao thể thao” này. Đây là chuyến công du đầu tiên của một thành viên gia đình họ Kim kể từ năm 1953.

Phá cấm vận

Thế vận hội mùa Đông Pyeongchang, diễn ra từ ngày 9-25/2/2018 tại Hàn Quốc, được cho là cơ hội “hâm nóng” quan hệ giữa Triều Tiên và Hàn Quốc. Theo giới quan sát, đây là chiến lược của Triều Tiên nhằm đột phá mặt trận “trừng phạt” mà các quốc gia phương Tây liên kết gây áp lực với Bình Nhưỡng. 

Triều tiên đã đột phá cấm vận trên 4 phương diện: (1) Một phi cơ thuộc hãng Asiana Airlines (Hàn Quốc) đã đưa đoàn vận động viên trượt tuyết Hàn Quốc đến luyện tập cùng với đồng đội Triều Tiên ở đỉnh núi Masik (ở Bắc Triều Tiên) và sau đó quay về nước chở theo đội tuyển Triều Tiên. Do đó, Mỹ không thể áp dụng lệnh “phạt” đối với phi cơ này. (2) Triều Tiên yêu cầu Hàn Quốc tiếp nhiên liệu cho phà Triều Tiên cập bến Hàn Quốc: Chiếc phà Man Gyong Bong 92, trọng tải 9.700 tấn, chở 114 nghệ sĩ đã cập bến Hàn Quốc ngày 6/2. Như vậy, Chính quyền Seoul đã phải vi phạm lệnh cấm mọi tàu bè Triều Tiên lưu thông trong vùng biển của Hàn Quốc. (3) Hai nhân vật trong đoàn Triều Tiên bị liệt vào danh sách đen của Bộ Tài chính Mỹ vì bị cho là có vai trò trong “hàng loạt vi phạm hiện tại và nghiêm trọng về nhân quyền Liên hợp quốc”, đó là Kim Yo Jong, em gái của Kim Jong-un , và Choe Hwi, Chủ tịch Ủy ban chỉ đạo Thể thao Quốc gia Triều Tiên. Theo một nguồn tin, ông Kim Yong-nam cũng nằm trong danh sách đen này. (4) Túi quà tặng cho mọi vận động viên có một chiếc điện thoại Galaxy Note 8, có thể coi đó là một mặt hàng “xa xỉ”, vì giá bán của nó là khoảng 817 euro. Năm 2017, các vận động viên khúc côn cầu trên băng của Triều Tiên đã tham gia một trận thi đấu quốc tế tại New Zealand với những cây gậy bằng gỗ đã mòn. Ban tổ chức đã phải cho họ mượn dụng cụ mới bằng sợi cac-bon, sau đó được thu lại khi kết thúc trận đấu. Cách thức này cũng được áp dụng tại Pyeongchang, vì đội hình nữ thi đấu bộ môn khúc côn cầu trên băng bao gồm vận động viên của cả hai miền. 

Tên lửa đạn đạo Hwasong-15 trình diễn trong lễ kỷ niệm 70 thành lập quân đội Triều Tiên, ngay 8/2/2018.

Seoul phải dàn xếp với Liên hợp quốc và Mỹ để vượt rào cấm vận lần này. Theo GS Sung-yoon Lee thuộc trường Đại học Tufts, nếu Thế vận hội dẫn tới việc ông Moon phá vỡ những lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc, ông ấy sẽ trở thành đồng lõa với những vụ vi phạm nhân quyền của chế độ Kim Jong-un. Nhưng nếu chính sách ngoại giao thể thao của ông dẫn tới những sự nhượng bộ cơ bản, như liên lạc giữa các gia đình ly tán hoặc đóng cửa những trại tập trung, thì “nhiệm kỳ Tổng thống của ông Moon sẽ là một thành công chưa từng có”. 

Li gián Mỹ-Hàn

Màn hòa hoãn liên Triều, do Kim Jong-un đề xuất, diễn ra giữa lúc Washington tăng áp lực chiến lược bằng việc “gây sức ép toàn diện” đối với Triều Tiên. Phó Tổng thống Mỹ đến dự lễ khai mạc Thế vận hội Gangneung để khẳng định Mỹ cùng Hàn Quốc tiếp tục hợp tác tạo áp lực lên Triều Tiên. Ông Pence đã tìm mọi cách để tránh gặp các quan chức Triều Tiên, thậm chí còn từ chối bắt tay họ tại lễ khai mạc. Tổ hợp hàng không mẫu hạn Mỹ USS Carl Vinson đang neo đậu ngoài khơi Triều Tiên; tổ hợp USS Ronald Reagan đang neo đậu tại Nhật Bản. Mỹ đã sẵn sàng để khi Thế vận hội dành cho người khuyết tật kết thúc vào ngày 18/3 sẽ tiến hành cuộc tập trận chung Mỹ-Hàn.

Kim Jong-un đã viết thư mời Tổng thống Moon Jae-in đến Bình Nhưỡng dự một hội nghị thượng đỉnh “càng sớm càng tốt”.

Phát biểu với hãng Reuters, Kim Sung-han, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc, hiện là giáo sư tại Đại học Cao Li ở Seoul, nhận xét: “Đây là hành động mạnh mẽ nhất của Triều Tiên nhằm li gián hơn nữa Hàn Quốc và Mỹ”. 

Liệu những nỗ lực của Hàn Quốc có biến Olypmic Pyeongchang thành “Thế vận hội Hòa bình” hay không, khó mà nói được. Các tiền lệ cho thấy Bình Nhưỡng đã sử dụng các sự kiện như kiểu này, cùng hai lần gặp thượng đỉnh năm 2000 và 2007, chỉ để câu giờ./.