(Tổ Quốc)-Đài Loan và Biển Đông lại thành tiêu điểm của cuộc tranh chấp Mỹ- Trung
Người ta không hiểu nhiều lắm về động cơ Trung Quốc bắt giữ thiết bị lặn không người lái (UUV) của hải quân Mỹ dưới đáy Biển Đông, gần sát ngay bờ biển Philippines (xem bản đồ). Chả lẽ Philippines đã thỏa thuận ngầm cho phép tàu Trung Quốc tiến sâu vào lãnh hải Philippines để gắt giữ một phương tiện do thám đáy biển của hải quân Mỹ ở cách xa bờ biển Trung Quốc hàng nghìn km?
 Tàu Trung Quốc trục vớt UUV có thể là một tính toán sai của Bắc Kinh gây phản cảm với Tổng thống Trump |
Phải chăng Trung Quốc trả đũa tuyên bố Đài Loan của ông Trump?
Đã nhiều thập kỷ trôi qua kể từ khi Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc ngày 1/1/1979, đồng thời chấm dứt quan hệ ngoại giao với “Trung Hoa Dân Quốc” (Đài Loan). Trung Quốc đã thành công trong việc thúc đẩy các nhà lãnh đạo Mỹ không ngừng làm sâu sắc thêm nguyên tắc “một Trung Quốc”, mà Đài Loan là một bộ phận không tách rời. Nhà kinh doanh bất động sản Donald Trump muốn đặt lại vấn đề cấm kỵ này. Ít nhất trong thời gian 2 tháng của một tổng thống đắc cử.
Cuộc điện đàm với bà Thái Anh Văn ngày 2/12 là một điều chưa từng diễn ra đối với quan hệ Đài-Mỹ-Trung. Ngày 10/12, ông Trump còn đi xa hơn khi tuyên bố rằng ông không biết “tại sao chúng ta (Mỹ) phải bị ràng buộc bởi chính sách Một Trung Quốc trừ phi chúng ta thương lượng một thỏa thuận với Trung Quốc về những vấn đề khác, trong đó có thương mại”.
Phải chăng ông Trump xem Đài Loan là một đòn bẩy để xới xáo lại quan hệ Mỹ-Trung và một lá bài thương mại với Trung Quốc? Theo một tạp chí có uy tín của Mỹ Các Vấn đề Quốc tế (Foreign Affairs), “lập trường chính thức của Trump vẫn chưa rõ ràng, nhưng bình luận của ông cho thấy về vấn đề Đài Loan, ông có thể ủng hộ việc thay đổi nguyên trạng đã tồn tại trong gần 4 thập kỷ”.
Tờ Đại Công báo, Hong Kong, ngày 14/12 thậm chí đã dự báo: “Với Trung Quốc, tình trạng xấu nhất có thể xảy ra là Mỹ khôi phục quan hệ ngoại giao với Đài Loan. Hiện nay, nhìn bề ngoài khả năng này là rất thấp, nhưng với tính cách khác người của Donald Trump, cộng với nội dung cuộc điện đàm dài tới 12 phút giữa Donald Trump và Thái Anh Văn, Trung Quốc hiển nhiên không thể loại trừ hoàn toàn khả năng này”.
Các nhà phân tích Trung Quốc cũng không loại trừ khả năng Donald Trump sẽ áp dụng sách lược “bắt tay với Nga kiềm chế Trung Quốc”. Theo Đại Công báo, Donald Trump đánh giá về Trung Quốc như thế nào, hiện vẫn chưa thể đưa ra dự đoán chuẩn xác. “Nhưng một điều chắc chắn là Donald Trump sẽ là Tổng thống Mỹ khiến Trung Quốc khó dự đoán nhất và khó đối phó nhất trong vòng 20 năm gần đây”.
Bắt giữ thiết bị lặn của hải quân Mỹ là khôn hay vụng?
Ngày 10/12, ông Trump đã phê phán Trung Quốc “xây dựng một tổ hợp quân sự khổng lồ ở Biển Đông”. Ngày 17/12, phản ứng về việc Trung Quốc bắt thiết bị lặn không người lái của hải quân Mỹ, Donald Trump tuyên bố việc tàu Trung Quốc thu giữ UUV của Hải quân Mỹ là chưa từng có tiền lệ, đồng thời nhấn mạnh ông sẽ cứng rắn trước những hành động quân sự hóa trái phép của Trung Quốc ở Biển Đông. Tiếp đó, tuyên bố trên Twitter, ông Trump nhấn mạnh: “Chúng ta sẽ nói với Trung Quốc rằng chúng ta không muốn nhận lại thiết bị lặn không người lái mà họ đã đánh cắp. Hãy cứ để họ giữ nó”.
Trung Quốc đã vượt qua thời kỳ “dấu mình chờ thời” và bước vào giai đoạn sẵn sàng lấy cứng đối cứng. Thời báo Hoàn cầu, thường đại diện cho các quan điểm cứng rắn của Trung Quốc, cảnh báo: “Nếu ông Trump từ bỏ chính sách một Trung Quốc, công khai ủng hộ Đài Loan độc lập và bán vũ khí bừa bãi cho Đài Loan thì Bắc Kinh sẽ không còn là đối tác của Washington trên các sự kiện quốc tế, đồng thời sẽ duy trì tình trạng thù địch với Mỹ. Để đáp lại những lời lẽ khiêu khích của ông Trump, Bắc Kinh có thể đề nghị hỗ trợ, thậm chí là cung cấp vũ khí cho những thế lực thù địch với Mỹ”.
Dù khôn ngoan hay vụng về, vụ bắt giữ UUV đã khiến Tổng thống đắc cử Donald Trump lên tiếng trên trang mạng cá nhân của mình. Một tác dụng phụ không mong muốn đối với Bắc Kinh nó là đã khắc sâu Biển Đông vào bộ nhớ của tổng thống tương lai của nước Mỹ, vào lúc người ta không thể dùng logic thông thường để phán đoán chủ trương, chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump.
Mặt khác, vụ bắt giữ UUV còn cho thấy Mỹ quan tâm đến hoạt động chống tàu ngầm Trung Quốc ở Biển Đông./.
Người bình luận
