(Tổ Quốc) - Một tướng lĩnh cao cấp của Nga đã cáo buộc quân đội Mỹ lừa dối Moscow về ý định triển khai các tên lửa tại khu vực biên giới căng thẳng ở Đông Âu và việc Washington có thể có kế hoạch triển khai vũ khí tầm xa mới trong khu vực.
Thiếu tướng Andrei Sterlin phát biểu với Hạ viện Nga tại Moscow hôm thứ Năm rằng, Hoa Kỳ có thể tăng tốc chuẩn bị lắp đặt tên lửa tầm vừa hoặc tầm trung bình ở Roumani sau khi cả hai nước đình chỉ cam kết theo Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) 1987. Trước đó, INF cấm 2 nước này triển khai các loại tên lửa có tầm bắn từ 310 -3.420 dặm trên đất liền tại châu Âu.
"Có thể Lầu Năm Góc đã quyết định đẩy mạnh công tác chuẩn bị về mặt cơ sở mà không cần chờ hoàn thành các thủ tục pháp lý liên quan đến Hiệp ước INF", ông Sterlin nói. Tướng lĩnh này cũng cho rằng Washington đã từ chối các nỗ lực của Moscow để giải quyết bất đồng giữa họ, hãng thông tấn Tass của Nga đưa tin.
Tên lửa 9M729 của Nga bị phương Tây cho rằng đã vi phạm INF. (Nguồn: AFP/Getty)
Hoa Kỳ đã triển khai một hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến được gọi là Aegis Ashore ở Romania và đang lên kế hoạch cho một hệ thống khác ở Ba Lan. Tướng Sterlin cũng cho biết hôm thứ Năm rằng, "liên quan đến các vũ khí này, Mỹ đã cố gắng trong nhiều thập kỷ để thuyết phục chúng tôi rằng các kế hoạch phòng thủ tên lửa của họ là nhằm chống lại các mối đe dọa tên lửa hạn chế từ Triều Tiên và Iran, đồng thời sẽ không ảnh hưởng đến khả năng răn đe của Nga. Hôm nay, Washington không còn phủ nhận rằng hệ thống phòng thủ tên lửa toàn cầu này là chống lại Nga".
Nga không đợi được phản hồi Mỹ
Tổng thống Donald Trump đã đình chỉ các nghĩa vụ của Hoa Kỳ đối với INF vào tháng 2, sau khi nhấn mạnh cáo buộc rằng tên lửa hành trình Novator 9M729 của Nga đã vi phạm thỏa thuận này. Moscow đã lên tiếng bác bỏ cáo buộc và phản bác rằng Aegis Ashore có thể được Mỹ sử dụng để tấn công nếu cần, do đó đã phá vỡ các điều khoản của thỏa thuận. Đồng thời, việc triển khai máy bay không người lái quân sự của Hoa Kỳ cũng có thể bị coi là một động thái vi phạm.
Theo sau quyết định đình chỉ thực thi INF của Mỹ, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đề xuất rút khỏi hiệp ước này và các nhà lập pháp ở Moscow đã bỏ phiếu để tiến hành động thái này vào tuần trước.
"Chúng tôi đã làm mọi thứ có thể để bảo tồn Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung", Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói với Hạ viện hôm thứ Năm, cũng theo hãng tin Tass. "Tuy nhiên, các sáng kiến của chúng tôi để giải quyết các mối quan ngại của cả hai bên dựa trên sự minh bạch lẫn nhau đã bị từ chối."
"Bây giờ, chúng tôi đang bắt đầu chuẩn bị cho khả năng Mỹ triển khai các tên lửa tầm trung trên mặt đất," ông nói thêm. "Các quyết định về các biện pháp đáp trả đang được thực hiện."
Nhà ngoại giao Nga này cũng đã gặp David Hale, Thứ trưởng về các vấn đề chính trị của Hoa Kỳ, nhưng các bài thông tin từ cả hai bên dường như cho thấy có rất ít tiến bộ trong việc giảm căng thẳng giữa hai cường quốc quân sự hàng đầu thế giới.
Nga, Trung không cùng đường với Mỹ
Ông Putin trong nhiều năm đã phản đối điều ông và các quan chức của ông tin là Lầu Năm Góc đang phát triển lá chắn phòng thủ tên lửa với sự hỗ trợ của các đồng minh như Ba Lan và Romania. Điều này cũng được cho là một phần hoạt động của NATO - một liên minh quân sự phương Tây do Mỹ đứng đầu –đang mở rộng sát tới biên giới Nga trong nhiều năm qua, kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Ba Lan và Romania mỗi bên chỉ cách biên giới phía tây của Nga vài trăm dặm.
Năm ngoái, ông Putin đã tiết lộ về một số hệ thống vũ khí hạt nhân tối tân, có năng lực hạt nhân và được cho là bất khả xâm phạm ngay cả khi đối mặt với các hệ thống phòng thủ hiện đại nhất. Kho vũ khí này bao gồm một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, một vũ khí bay siêu âm và ngư lôi hạt nhân dưới nước, trong số nhiều vũ khí khác đang được tiến hành thử nghiệm.
Trong khi đó, ông Trump đã tuyên bố ý định xây dựng lá chắn tên lửa toàn cầu báo cáo Đánh giá về phòng thủ tên lửa vào tháng 1 vừa qua. Kế hoạch đầy tham vọng này bao gồm nhiều biện pháp chống tên lửa trong nước cũng như phát triển các máy bay đánh chặn trên không gian. Những ý tưởng này đã gây phẫn nộ cho cả Nga và Trung Quốc, những bên đã không thành công trong việc kêu gọi Hoa Kỳ ký hiệp ước cấm vũ khí trong không gian.
Tuy nhiên, ông Trump đang tìm cách đưa Bắc Kinh tham gia vào việc xây dựng một thỏa thuận INF mới cũng như đổi mới một thỏa thuận kiểm soát vũ khí mang tính bước ngoặt khác, Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới ( New START) – vốn được xây dựng để hạn chế kho vũ khí hạt nhân của Mỹ và Nga. Nhưng, Trung Quốc – bên có ít vũ khí hạt nhân hơn nhiều so với Mỹ và Nga – đã từ chối cả hai đề nghị này.
