Tài liệu mới hé lộ Nhà Trắng đóng băng viện trợ Ukraine với tốc độ "tên lửa" và chỉ đạo "thông tin kín"

Trang ABC NEWS đưa tin, theo một số tài liệu mới công bố, Nhà Trắng đã chính thức yêu cầu giữ lại khoản viện trợ quân sự dành cho Ukraine chỉ 90 phút sau khi diễn ra cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky.

Mặc dù vẫn chưa cung cấp bất kỳ tài liệu nào theo yêu cầu của Quốc hội trong quá trình điều tra luận tội tổng thống, chính quyền Trump vẫn buộc phải đưa ra những nội dung liên lạc giữa các quan chức Mỹ và Ukraine liên quan tới việc "đóng băng" khoản viện trợ trị giá gần 400 triệu USD cho Kiev.

Theo một biên bản của Nhà Trắng, cuộc điện đàm ngày 25/7 giữa hai ông Trump và Zelensky diễn ra từ 9 giờ 03 phút tới 9 giờ 33 phút buổi sáng.

Vào lúc 11 giờ 04 phút sáng cùng ngày, ông Mike Duffey, nhân viên của Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) đã gửi một email tới Thứ trưởng Quốc phòng David Norquist và người đứng đầu bộ phần tài chính của Lầu Năm góc, để nói với họ giữ lại khoản viện trợ.

"Dựa trên chỉ đạo tôi nhận được và phù hợp với kế hoạch của chính quyền là xem xét lại việc hỗ trợ Ukraine, bao gồm cả Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine, làm ơn hãy dừng lại bất kỳ nghĩa vụ bổ sung nào của Bộ Quốc phòng đối với những khoản tiền này", ông Duffey viết trong email. "Do yêu cầu mang tính nhạy cảm nên tôi rất mong các ông có thể giữ kín thông tin chỉ trong vòng những người cần thiết để thực hiện chỉ đạo".

Các tài liệu trên được một tòa án liên bang yêu cầu Bộ Quốc phòng và Văn phòng Quản lý và Ngân sách phải cung cấp cho Trung tâm Liêm chính Công.

CEO của trung tâm Susan Smith Richardson phát biểu hôm thứ bảy (21/12): "Các tài liệu mới vẫn chưa đầy đủ; tuy nhiên chúng đã chứng tỏ Nhà Trắng đã cắt viện trợ quân sự cho Ukraine nhanh như thế nào".

Từ các tài liệu mới công khai, cũng có thể nhận thấy ông Trump đã bắt đầu xem xét khoản viện trợ từ đầu tháng 6 - một tháng trước khi điện thoại cho Tổng thống Zelensky. Mặc dù vậy, chỉ tới một cuộc họp hôm 18/7 giữa Văn phòng Quản lý và Ngân sách và các quan chức khác của Nhà Trắng, quyết định hoãn viện trợ cho Ukraine mới được hé lộ. Quyền Chánh văn phòng Mick Mulvaney cho hay, đây là một chỉ đạo từ tổng thống Trump.

"Tổng thống đã hỏi về việc phát hành khoản viện trợ này", ông Duffey email cho bà Elaine McCusker, một quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng vào ngày 19/6 – chỉ một ngày sau khi Lầu Năm góc lần đầu tiên công bố về khoản tiền. "Tôi được giao nhiệm vụ tiếp xúc với ai đó để có thêm chi tiết. Bà có thể giới thiệu ai không?".

Trong một chuỗi các email một tuần sau đó, ông Eric Chewning, một nhân viên của Bộ Quốc phòng đã tiếp tục tìm kiếm thêm nhiều thông tin khác nhân danh tổng thống. "Khoản viện trợ được sử dụng để làm gì?... ai trả cho nó? Các thành viên khác của NATO đã làm gì để hỗ trợ cho Ukraine", ông Chewning đặt câu hỏi.

Người đứng đầu giữa Văn phòng Quản lý và Ngân sách Mark Sandy từng đề cập tới điều tương tự trong phiên điều trần trước Ủy ban Tình báo Hạ viện. "Tôi biết tổng thống đã đọc một bài báo và ông có những câu hỏi về khoản viện trợ", ông Sandy cho hay. Ông khai rằng, chính Duffey là người đầu tiên nói với ông về những băn khoăn của Tổng thống Trump vào ngày 19/6.

Nội dung cuộc điện đàm giữa hai tổng thống Mỹ và Ukraine là một trong những trọng tâm của cuộc điều tra luận tội nhằm tìm xem liệu Tổng thống Trump có hay không "đóng băng" khoản tiền, từ đó ép Kiev tiến hành điều tra đối thủ chính trị của ông là cựu phó Tổng thống Joe Biden.

Theo một số nhân chứng tham gia điều trần tại Hạ viện, việc công bố khả năng giữ lại viện trợ hôm 18/7 ngay lập tức đã làm dấy lên nhiều quan ngại giữa các nhân viên Hội đồng An ninh Quốc và ngoại giao. Nó đã dẫn tới một loạt các cuộc họp nội bộ của Hội đồng An ninh Quốc gia, trong đó tất cả các nhân viên đều đi tới một đồng thuận là, khoản viện trợ nên được nối lại.

Các email mới hé lộ cũng cho thấy, ngay sau cuộc điện đàm tranh cãi ngày 25/7 giữa hai tổng thống, Văn phòng Quản lý và Ngân sách đã có phản ứng tương tự như trên, đồng thời ngay lập tức yêu cầu có sự can thiệp của cố vấn luật pháp vào quá trình.

Nội dung trong email của ông Duffey yêu cầu giữ kín thông tin về chỉ đạo giữ lại khoản viện trợ cho Ukraine, có thể được coi là sự vi phạm một đạo luật trong đó quy định, Quốc hội phải được thông tin và thông qua bất kỳ sự thay đổi của những khoản tài trợ dành riêng – nếu dự định của ông Duffey là che giấu thông tin trước Quốc hội.

Ngoài ra, các nhân viên liên quan tỏ ra "nhẹ nhõm" sau khi khoản viện trợ được nối lại vào ngày 11/9. Chia sẻ với McCusker, ông Duffey thể hiện "vui mừng vì mọi việc đã kết thúc. Bà Edna Falk Curtin, một nhân viên khác của Văn phòng Quản lý và Ngân sách bày tỏ cảm xúc tương tự: "Hy vọng đây là một tin tức tốt đẹp", bà viết trong một email.