Thiếu hụt khí đốt Nga đẩy EU hành động 'kỷ lục' về năng lượng tái tạo

Đây là một con số kỷ lục và cũng là một nỗ lực để giúp khối này chống lại lạm phát, CNN nhận định.

Tín hiệu tích cực từ năng lượng tái tạo tại châu Âu

Sự tăng trưởng công suất điện tái tạo đã giúp khối 27 quốc gia này tiết kiệm được 99 tỷ euro (97 tỷ USD) tiền nhập khẩu khí đốt trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 9 vừa qua, vượt hơn hẳn con số tiết kiệm chỉ hơn 11 tỷ euro (10,8 tỷ USD) so với cùng kỳ năm ngoái, theo báo cáo được hai tổ chức nghiên cứu khí hậu E3G và Ember công bố mới đây.

Sự gia tăng hoạt động sản xuất năng lượng tái tạo diễn ra trong bối cảnh châu Âu cố gắng tìm cách không phụ thuộc vào khí đốt của Nga khi Moscow giảm, thậm chí cắt nguồn cung cấp năng lượng cho các quốc gia châu Âu để gia tăng được lợi thế trong cuộc xung đột với Ukraine. Cuộc xung đột này cũng đã khiến EU thấy rõ hơn họ đang đối mặt với sự phụ thuộc tốn kém vào khí đốt của Nga ra sao. Vào năm 2020, khí đốt của Nga chiếm tới 41% lượng nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu của EU.

Báo cáo của hai đơn vị trên cũng cho thấy 19 trong số 27 quốc gia thành viên của EU đã đạt được sản lượng điện gió và năng lượng mặt trời kỷ lục kể từ tháng 3 năm nay.

Ba Lan có mức tăng phần trăm lớn nhất so với cùng kỳ năm ngoái là 48,5%, trong khi Tây Ban Nha ghi nhận mức tăng sản lượng điện từ năng lượng tái tạo lớn nhất với 7,4 terawatt giờ (TWh). Riêng năng lượng tái tạo của Tây Ban Nha đã giúp họ giảm được 1,7 tỷ euro (1,7 tỷ USD) chi phí nhập khẩu khí đốt.

Tuy nhiên, các tổ chức tư vấn vẫn cảnh báo rằng còn một chặng đường dài để phát triển được hoàn toàn tiềm năng năng lượng tái tạo của khối này. Nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm khoảng 20% lượng điện của EU trong cùng thời kỳ vừa qua và tiêu tốn khoảng 82 tỷ euro (80,7 tỷ USD).

Chris Rosslowe, nhà phân tích cấp cao tại tổ chức Ember, cho biết: "Gió và năng lượng mặt trời đã và đang giúp ích cho các công dân châu Âu. Nhưng tiềm năng trong tương lai của chúng thậm chí còn lớn hơn."

'Nhiều năng lượng tái tạo hơn, lạm phát thấp hơn'

Gió và mặt trời đã tạo ra 345 TWh điện trên toàn EU từ tháng 3 đến tháng 9 năm nay - mức tăng kỷ lục 13% so với cùng kỳ năm trước. Tổng công suất điện năng tái tạo sẽ cao hơn nhiều, nếu thủy điện không giảm 21% do hạn hán vào mùa hè này, tình hình các nhà khoa học cho rằng đã trở nên tồi tệ hơn do cuộc khủng hoảng khí hậu hiện tại, trong đó con người là một nguyên nhân chính.

Thông điệp chính của báo cáo chỉ đơn giản là: "Nhiều năng lượng tái tạo hơn, giảm lạm phát".

Tuy nhiên, giá năng lượng của châu Âu vẫn ở mức cao. Về nguyên nhân của điều này, báo cáo trên cho rằng sự cắt giảm khí đốt của Nga đối với châu Âu đã dẫn đến "cú sốc lạm phát lớn nhất ở châu lục này kể từ sau Thế chiến thứ hai, vượt qua cả cuộc khủng hoảng dầu mỏ vào những năm 1970". Vào tháng 9 năm 2022, chi phí năng lượng đã tăng 40,8% so với năm ngoái, chiếm 36% trong số liệu lạm phát chung của EU.

Một số quốc gia EU đã công bố các gói hỗ trợ tài chính trị giá hàng trăm tỷ đô la để cố gắng hạn chế đà tăng lạm phát này, phần lớn thông qua trợ cấp cho việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch để sưởi ấm. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp và hộ gia đình vẫn phải đối mặt với nhiều khoản hóa đơn mà họ không đủ khả năng thanh toán.

Báo cáo này cũng cảnh báo rằng các chính phủ sẽ không thể duy trì các chương trình hỗ trợ tốn kém như vậy "để bù đắp cho giá năng lượng hóa thạch cao trong suốt một thời gian dài."

EU cũng đang cố gắng tích trữ đầy các kho chứa khí đốt của mình để vượt qua mùa đông, tuy nhiên, nhiều câu hỏi đã được đặt ra về cách khối này sẽ lấp đầy khoảng trống năng lượng ra sao vào mùa ấm sau. Theo các tác giả của báo cáo, khó khăn này càng làm cho việc chuyển trọng tâm sang các biện pháp dài hạn, thậm chí xa hơn mùa đông 2022/2023, càng trở nên quan trọng hơn".

Trong bối cảnh này, Ủy ban châu Âu vào tháng 5 đã đưa ra chương trình cải cách năng lượng của khối "RePowerEU", nâng mục tiêu năng lượng tái tạo từ 40% tổng năng lượng vào năm 2030 lên 45%.