(Tổ Quốc) - Mỹ cho rằng việc rút quân khỏi Afghanistan theo thỏa thuận mà chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đã đạt được với Taliban hồi tháng 2/2020 sẽ khó thực hiện được.
Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tại Afghanistan
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Lloyd Austin trong chuyến thăm đầu tiên đến Afghanistan đã nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Biden sẽ có trách nhiệm chấm dứt cuộc chiến tranh dài nhất của Mỹ nhưng phải đảm bảo các vấn đề bạo lực ở quốc gia này giảm xuống.
Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tại Afghanistan vào ngày 21/3. Ảnh: AP
Tại điểm dừng chân ở Thủ đô Kabul, ông Austin đã có cuộc gặp mặt với các chỉ huy quân sự và các quan chức cấp cao chính phủ Afghanistan, bao gồm cả Tổng thống Ashraf Ghani. Chuyến thăm Afghanistan lần đầu tiên với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, ông Austin bày tỏ muốn "học hỏi và lắng nghe" đồng thời sẽ báo cáo "sự tham gia của ông" trong bản xem xét tương lai của lực lượng Mỹ.
Tổng thống Joe Biden vào tuần trước đã nói trên ABC News về khả năng Mỹ khó có thể đáp ứng yêu cầu rút quân khỏi Afghanistan sau ngày 1/5 . Tuy nhiên, theo ông Biden, nếu quá trình gia hạn tiếp tục thì việc Mỹ ở lại Afghanistan cũng không còn lâu nữa.
"Các lo lắng vẫn xảy ra theo cách này hoặc cách khác. Tuy nhiên, tôi cho rằng năng lượng tập trung nhiều hơn và chúng ta cần phải làm những gì cần thiết để mang lại kết quả trách nhiệm", ông Austin cho biết.
Phản ứng trước điều này, lực lượng Taliban đã cảnh báo hậu quả nếu Mỹ rút lại thỏa thuận.
"Nếu quân lính Mỹ vẫn tiếp tục ở lại sau ngày 1/5 thì Washington sẽ được xem là vi phạm thỏa thuận. Sự vi phạm đó không phải từ phía chúng tôi", ông Suhail Shaheen – thành viên trong nhóm đàm phán của Taliban nói với báo chí.
Tuyên bố trong dinh tổng thống tại cuộc họp giữa Tổng thống Ghani và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin khẳng định hai bên đã lên án việc gia tăng bạo lực ở Afghanistan.
"Không có bất kỳ đề cập nào đến thời hạn rút quân vào ngày 1/5. Washington đang xem xét lại thỏa thuận giữa chính quyền cựu Tổng thống Trump có ký kết với lực lượng Taliban vào năm ngoái và tăng cường áp lực cho hai bên nhằm tìm ra hướng giải quyết nhanh nhất nhằm đạt được thỏa thuận hòa bình", tuyên bố nêu rõ.
"Rõ ràng là mức độ bao lực vẫn diễn biến phức tạp trong nước. Chúng tôi muốn thấy bạo lực giảm đi và tôi cho rằng nếu tình trạng này giảm thì có thể bắt đầu xây dựng các điều kiện để tiến tới đàm phán ngoại giao hiệu quả", ông Austin khẳng định.
"Sẽ rời đi vào thời điểm phù hợp"
Trong một lá thư gửi tới Tổng thống Ghani vào đầu tháng này, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bày tỏ thận trọng quá trình tiến tới hòa bình ở Afghanistan và tất cả các lựa chọn vẫn tiếp tục duy trì. Ông Blinken cảnh báo khả năng Taliban sẽ giành lãnh thổ nhanh chóng nếu quân đội Mỹ và NATO rút khỏi. Hiện Mỹ chi khoảng 4 tỷ đôla trong một năm nhằm duy trì Lực lượng an ninh quốc gia tại Afghanistan.
Trong cuộc họp báo tại Moscow – thời diểm diễn ra sau cuộc gặp với các nhà đàm phán cấp cao của Chính phủ Afghanistan và các quan sát viên quốc tế về tiến trình hòa bình hướng tới chấm dứt các thập kỷ chiến tranh tại Afghanistan, lực lượng Taliban đã ra cảnh báo hậu quả đối với Mỹ nếu Washington không tuân thủ việc rút quân khỏi khu vực này sau ngày 1/5.
Washington đã đưa Taliban và Chính phủ Afghanistan một đề xuất hòa bình dài 8 trang. Hiện cả hai bên đang xem xét.
Cả Mỹ và Kabul đều kêu gọi quá trình giảm bạo lực cho tới khi ngừng bắn. Phía Taliban cho rằng lệnh ngừng bắn là một phần của cuộc đàm phán hòa bình. Các cuộc nổi dậy đã không nhằm mục tiêu vào lực lượng Mỹ hay NATO kể từ khi ký kết thỏa thuận. Tuy nhiên, các chỉ huy quân độ Mỹ và các lãnh đạo đứng đầu NATO đều khẳng định Taliban không tuân theo các phần trong thỏa thuận hòa bình, bao gồm việc giảm bạo lực và tách khỏi lực lượng al-Qaida cũng như các nhóm khủng bố khác.
Theo ông Austin, ông tự tin khả năng của tướng Austin Miller – chỉ huy lực lượng Mỹ tại Afghanistan có thể hoàn thành sứ mệnh "với nguồn lực mà ông đang có" và bảo vệ quân đội Mỹ. Trong tháng trước, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết liên minh "sẽ chỉ rời đi vào thời điểm phù hợp" và khi các điều kiện đã được đáp ứng.
"Vấn đề chính mà Taliban có thể tiến tới giảm bạo lực là thời điểm mà Taliban phải thương lượng thiện chí và ngừng hỗ trợ cho lực lượng khủng bố quốc tế như Al Qaeda", ông nhấn mạnh.
Sau cuộc họp trực tuyến giữa các Bộ trưởng quốc phòng NATO, ông Austin đã nói với báo chí sự hiện diện của Mỹ tại Afghanistan là dựa trên các điều kiện và Taliban phải đáp ứng các cam kết. Điểm dừng của ông Austin tại Afghanistan là chuyến trở lại đầu tiên của ông tại khu vực chiến sự của Mỹ ở Trung Đông kể từ khi đảm nhiệm chức vực tại Lầu Năm Góc.
