Thượng đỉnh Mỹ - ASEAN thành công: Ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực

Lần đầu tiên, các nhà lãnh đạo của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đại diện cho khu vực đã cùng tới Nhà Trắng để khởi động một "kỷ nguyên mới trong quan hệ", Tổng thống Joe Biden nói.

Ngay trong ngày đầu tiên của thượng đỉnh, Tổng thống Biden đã đưa ra cam kết hỗ trợ 150 triệu USD cho các sáng kiến mới để cải thiện cơ sở hạ tầng, an ninh, hợp tác hàng hải, năng lượng sạch và đối phó với đại dịch cho khu vực ASEAN, trong số nhiều chương trình khác.

Cụ thể, khoảng 60 triệu USD trong khoản hỗ trợ này nhằm phục vụ các sáng kiến hàng hải mới, bao gồm việc triển khai tàu Tuần duyên để chống tội phạm trên biển, nhằm thúc đẩy "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở". Khoản hỗ trợ cũng bao gồm sáng kiến chống đánh bắt bất hợp pháp và sử dụng lao động cưỡng bức.

Nhà Trắng dành 40 triệu USD trong gói hỗ trợ để đầu tư vào năng lượng sạch ở Đông Nam Á và cho biết Mỹ đang làm việc với khu vực tư nhân để huy động gói hỗ trợ lên tới hai tỷ USD.

Phát biểu trước các nhà lãnh đạo ASEAN vào ngày thứ hai của cuộc họp kéo dài hai ngày, ông Biden nói "một phần quan trọng của lịch sử thế giới chúng ta trong 50 năm tới sẽ được viết ở các nước ASEAN, và mối quan hệ của chúng tôi với các bạn là tương lai, trong nhiều năm và thập kỷ tới".

Kết thúc hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai ngày tại Washington, hai bên cũng đã đưa ra tuyên bố chung cam kết tăng cường quan hệ. Cụ thể, thông cáo chung đã đưa ra cam kết xây dựng Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ASEAN-Mỹ "có ý nghĩa, thực chất và cùng có lợi." Thỏa thuận này dự kiến được hoàn thiện vào tháng 11 năm nay.

Sự kiện này diễn ra vào dịp kỷ niệm 45 năm quan hệ giữa Washington và ASEAN và cũng là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của các nhà lãnh đạo này kể từ năm 2017.

Đối tác ASEAN giàu tiềm năng

Với tổng dân số hơn 600 triệu người, ASEAN có GDP khoảng 2,55 nghìn tỷ USD và nếu tính ASEAN là một khối, đây sẽ là nền kinh tế lớn thứ 5 trên thế giới. Trung Quốc cũng đang là đối tác lớn của khu vực này. Thương mại của Trung Quốc với Đông Nam Á đạt tổng cộng 685 tỷ USD vào năm 2020. Con số đó gần gấp đôi so với 362 tỷ USD mà khu vực này giao dịch với Mỹ trong cùng năm.

Marc Mealy, phó chủ tịch cấp cao phụ trách chính sách của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN có trụ sở tại Washington DC, chỉ ra rằng 6 trong số 30 đối tác thương mại hàng đầu trên thế giới của Mỹ nằm tại ASEAN, trong đó Việt Nam là quốc gia dẫn đầu. Điều này cũng cho thấy tầm quan trọng của mối quan hệ giữa hai nước, ông Marc Mealy nói.

Trong khi khoản đầu tư 150 triệu USD có thể chưa phải là một con số quá lớn nhưng Mỹ cũng đưa ra nhiều cam kết đáng chú ý khác ra tại hội nghị thượng đỉnh lần này, ông Mealy nói.

Yohannas Abraham, hiện đang phục vụ trong Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng của Tổng thống Biden, đã nhận được đề cử cho vị trí Đại sứ Mỹ tại ASEAN. Vị trí này đã bị bỏ trống kể từ thời chính quyền ông Donald Trump. Liên quan tới an ninh, Mỹ cũng sẽ triển khai một tàu cảnh sát biển đến khu vực Đông Nam Á.

Ông Mealy cũng lưu ý đến nhiều sáng kiến khác như cải tiến chương trình đào tạo cho các nhà lãnh đạo trẻ Đông Nam Á, cũng như một thỏa thuận song phương giữa Malaysia và Mỹ về chuỗi cung ứng chất bán dẫn.

Kỳ vọng về hợp tác kinh tế

Trong khi đó, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã có cuộc gặp bên lề với doanh nhân tỷ phú Elon Musk và nhóm của ông Mealy cũng đã tổ chức một sự kiện quy tụ các nhà lãnh đạo ASEAN với các giám đốc điều hành và các bộ trưởng trong nội các Mỹ.

"Tôi nghĩ rằng có rất nhiều sáng kiến khác, và về tổng thể, thực sự mang lại lợi ích cụ thể cho tăng cường quan hệ kinh tế Mỹ-ASEAN", ông Mealy cho hay.

Ông Biden lần đầu tiên công bố ý định xây dựng khuôn khổ kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương (IPEF) tại một hội nghị thượng đỉnh trực tuyến với các nhà lãnh đạo ASEAN vào tháng 10 năm ngoái. Gregory Poling, một chuyên gia về Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington, cho biết IPEF có thể sẽ được công bố thêm chi tiết khi Tổng thống Biden thăm Nhật Bản vào cuối tháng 5 này.