Tìm đường "vượt cạn": Iran tung "cảnh báo chót" về hạt nhân với châu Âu

Tổng thống Donald Trump năm ngoái đã rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA) của các cường quốc thế giới với Iran và áp dụng các biện pháp trừng phạt rộng. Ông Trump đã chỉ trích thỏa thuận này, được ký bởi người tiền nhiệm Barack Obama, vì còn thiếu sót và không bao gồm chương trình tên lửa đạn đạo của Iran hay vai trò của nước này trong các cuộc xung đột ở Trung Đông.

Các bên Tây Âu ký kết trong thỏa thuận - Pháp, Anh và Đức - có chung mối quan ngại như Hoa Kỳ về việc Iran phát triển tên lửa đạn đạo và các hoạt động khu vực.

Ngoại trưởng Iran lên tiếng về lập trường của châu Âu đối với JCPOA. (Nguồn: Reuters)

Tuy nhiên, họ đã lên tiếng bảo vệ hiệp ước hạt nhân này, coi đây là cách tốt nhất để hạn chế việc làm giàu uranium của Iran, một con đường tiềm năng cho vũ khí hạt nhân và là cơ sở cho các cuộc đàm phán trong tương lai về an ninh rộng lớn hơn và các tranh chấp lâu dài khác.

"Người châu Âu không ở lập trường chỉ trích được Iran về các vấn đề bên ngoài JCPOA", Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif được đài truyền hình nhà nước trích dẫn.

"Người châu Âu và các bên ký kết khác của JCPOA nên bình thường hóa quan hệ kinh tế với Iran ... Chúng tôi sẽ dừng các cam kết của mình hoặc sẽ có hành động tương ứng với các biện pháp của họ."

Tháng trước, Iran đã rút lại một số cam kết theo thỏa thuận năm 2015 và cảnh báo rằng trong 60 ngày nữa, nước này sẽ tiếp tục làm giàu uranium ở mức độ cao hơn mức cho phép theo thỏa thuận nếu người châu Âu không bảo vệ họ trước các lệnh trừng phạt của Mỹ, nhằm mục đích làm tê liệt nền kinh tế Tehran vốn phụ thuộc dầu mỏ.

Ngoại trưởng Đức Heiko Maas sẽ thăm Iran trong tuần này để tìm ra các lựa chọn để tiếp tục duy trì hiệp ước không phổ biến hạt nhân này.

Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Larijani hôm Chủ nhật chỉ trích Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuần trước đã nói trong cuộc họp với ông Trump rằng nước này có chung mục tiêu với Iran.

Ông Macron nói rằng Pháp muốn đảm bảo rằng Tehran sẽ không có vũ khí hạt nhân: "Chúng ta đã có một thỏa thuận cho đến năm 2025 và chúng tôi muốn tiến xa hơn và hoàn toàn chắc chắn về lâu dài ... (Sau đó) giảm hoạt động của tên lửa đạn đạo và ngăn chặn Iran trong khu vực."

Ông Larijani được trích dẫn bởi truyền thông nhà nước: "... những bình luận của ông Macron không khớp với những gì ông ấy đã nói với Tổng thống của chúng tôi ... trong các cuộc họp của họ và điện đàm."

Iran khẳng định các hoạt động hạt nhân của họ là hoàn toàn hòa bình, và đã nhiều lần từ chối thảo luận về chương trình tên lửa của nước này.

Tehran đã tiết lộ vào Chủ nhật một hệ thống phòng không "sản xuất trong nước" mới với khả năng truy tìm sáu mục tiêu - bao gồm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom và máy bay không người lái cùng lúc và tiêu diệt chúng bằng tên lửa.