Tín hiệu tích cực sau thượng đỉnh Mỹ - Trung

Hướng đến mục tiêu chung, xoa dịu căng thẳng

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 16/11 (theo giờ Việt Nam) đã có cuộc gặp thượng đỉnh trực tuyến đầu tiên. Được đánh giá là một cuộc đối thoại "tôn trọng, thẳng thắn và cởi mở", hai nhà lãnh đạo không đưa ra các cam kết hoặc thay đổi lập trường, quan điểm nhưng việc sẵn sàng đối thoại với nhau đã chứng tỏ mong muốn tìm kiếm cơ hội giảm thiểu leo thang căng thẳng.

Trong cuộc họp trực tuyến, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chào đón Tổng thống Joe Biden như "một người bạn cũ". Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Zhao Lijian cho biết, cuộc trao đổi giữa hai nhà lãnh đạo diễn ra thẳng thắn và mang tính chất xây dựng.

"Nếu quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ không thể trở lại giống như trước đây thì hai nước vẫn phải đối mặt với các vấn đề trong tương lai. Vì vậy, cuộc gặp sẽ thúc đẩy kỳ vọng tích cực cho quan hệ Mỹ-Trung trong thời gian tới ", ông Zhao nhấn mạnh.

Cả Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đều quyết tâm giảm căng thẳng leo thang sau các vấn đề về thương mại và công nghệ, tập trung vào các vấn đề mà hai nước quan tâm hiện tại.

Tại hội nghị, theo Chủ tịch Tập Cận Bình nói rằng, để Mỹ và Trung Quốc hòa hợp "trong một kỷ nguyên mới", cần phải tuân thủ 3 nguyên tắc: tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi. Chủ tịch Tập đã so sánh Mỹ và Trung Quốc là "những con tàu lớn", cần phải cùng nhau tiến về phía trước mà không để xảy ra va chạm.

Chủ tịch Tập Cận Bình lặp lại giọng điệu thân thiện của Tổng thống Biden trong bài phát biểu khai mạc, nhấn mạnh: "Trung Quốc và Mỹ cần tăng cường giao tiếp và hợp tác".

Về phía Mỹ, các quan chức Nhà Trắng cho biết hai nhà lãnh đạo đã có các trao đổi thẳng thắn.

"Như tôi đã nói trước đây, trách nhiệm của chúng tôi là đảm bảo sự cạnh tranh giữa các quốc gia không trở thành xung đột, cho dù điều đó là có chủ đích hay ngoài ý muốn", Tổng thống Biden nói khi bắt đầu cuộc họp.

Tín hiệu tích cực

Ông Wang Huiyao – Chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu cho rằng lãnh đạo hai nước đang cố gắng tìm kiếm các điểm chung trong các vấn đề biến đổi khí hậu hay các vấn đề địa chính trị như Afghanistan và Triều Tiên, thay vì chỉ nhìn vào các khác biệt.

"Tôi cho rằng cuộc đối thoại này là yếu tố mang đến sự ổn định cho quan hệ song phương hai nước. Tôi không quá mong đợi thượng đỉnh có thể đưa quan hệ của chúng ta trở về như trước kia nhưng chắc chắn nó có thể ngăn vòng xoay đi xuống", ông Wang Huiyao nói.

Trong cuộc họp, Tổng thống Biden cũng khẳng định sẽ nỗ lực bảo vệ "người lao động và ngành công nghiệp Mỹ trước các hành vi kinh tế và thương mại không công bằng. Hai bên cũng trao đổi về các thách thức trong khu vực liên quan đến vấn đề Triều Tiên, Afghanistan và Iran.

Ông Paul Haenle – cựu quan chức Mỹ và là chuyên gia về Trung Quốc tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình quốc tế khẳng định, cuộc gặp có thể đưa quan hệ hai nước đến nền tảng ổn định hơn trong thời gian tới bởi hiện tại, hai nước vẫn chưa giải quyết được những thách thức cấu trúc lâu dài trong mối quan hệ.

"Đây thực sự là cơ hội để hai nhà lãnh đạo nói rõ ý định, các ưu tiên và sự quan tâm của họ và cũng là bắt đầu thiết lập các điều khoản cho kỷ nguyên mới của quan hệ hai nước", ông nói.

Nhắc đến yếu tố ngoại giao cấp cao, hai nhà lãnh đạo cùng ôn lại các cuộc gặp trong quá khứ. Tổng thống Biden đã dành thời gian nhắc đến các kỷ niệm gặp gỡ trong những năm trước đây trong khi Chủ tịch Tập Cận Bình kể về Tổng thống Biden như một người bạn cũ, đề cập đến chuyến thăm Trung Quốc năm 2013 của ông với tư cách Phó Tổng thống Mỹ.

"Tôi rất hạnh phúc khi gặp lại người bạn cũ", Chủ tịch Tập nhấn mạnh.

Hiện tại cả hai đã là nguyên thủ quốc gia. Bất chấp các căng thẳng trước đó, cuộc gặp là tín hiệu mừng cho quan hệ tích cực trong thời gian tới. Tuần trước, hai nước cũng đã có cam kết ứng phó với biến đổi khí hậu ở Glasgow, Scotland nhằm tăng tốc hành động kiềm chế lượng khí thải tác động đến khí hậu trên toàn cầu.

Nhà Trắng cho biết hợp tác về biến đổi khí hậu là chủ trương mà hai nước đều quan tâm cho dù tồn tại các khác biệt.

"Đây được xem là vai trò tích cực của sự lãnh đạo thế giới. Trung Quốc là một nhà lãnh đạo lớn của thế giới và Mỹ cũng vậy", Tổng thống Biden nhấn mạnh./.