(Tổ Quốc) - Chính quyền Trump không nên từ bỏ chính sách lâu dài của Mỹ về tình trạng của Đài Loan, một nhóm các chuyên gia về quan hệ với Trung Quốc cảnh báo đây là một động thái "cực kỳ nguy hiểm."
Báo cáo của một nhóm các chuyên gia đặc biệt từ Viện nghiên cứu châu Á và Đại học California San Diego tiến hành, bao gồm các cựu quan chức đã phục vụ cả hai chính quyền đảng Dân chủ và Cộng hòa - hai nhà hoạch định chính sách châu Á của chính quyền Obama là Kurt Campbell, người từng là nhà ngoại giao hàng đầu khu vực Đông Á trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Obama, và Evan Medeiros, giám đốc cấp cao của Nhà Trắng về châu Á.
Quan hệ Mỹ - Trung đang ở một "ngã tư đường bấp bênh" và hai cường quốc trên thế giới có thể đang ở trên "lằn ranh va chạm," các chuyên gia này cho biết, đề cập đến sự căng thẳng đang gia tăng trong bối cảnh khẳng định Bắc Kinh đẩy mạnh các tuyên bố chủ quyền tranh chấp tại Biển Đông và Hoa Đông.
 Những tuyên bố từ ông Trump về Đài Loan và quan hệ thương mại đang dấy lên sự căng thẳng với Trung Quốc. (Nguồn: Bloomberg) |
Vấn đề Đài Loan
Ngay từ trước khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã dấy lên câu hỏi về sự công nhận nhiều năm qua của Washington đối với "chính sách một nước Trung Quốc" – khi Mỹ chuyển sự công nhận ngoại giao từ Đài Loan sang Trung Quốc vào năm 1979 và cho biết rằng chính sách trên là một vấn đề mở để đàm phán.
Tuy nhiên, các cựu quan chức và các học giả Mỹ cho biết trong báo cáo rằng một cách tiếp cận như vậy có thể gây bất ổn cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương và khiến Đài Loan dễ bị tổn thương hơn.
Trung Quốc đã rất tức giận với những ý kiến trước đó của ông Trump - người muốn gây áp lực với Bắc Kinh để thu hẹp thặng dư thương mại khổng lồ với Mỹ về vấn đề "một Trung Quốc". Bắc Kinh cũng cảnh báo về sự bất ổn trong khu vực Đông Á sau khi Bộ trưởng Quốc phòng của Trump, Jim Mattis, cho biết tuần trước trong chuyến thăm tới Nhật Bản và Hàn Quốc về cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ lãnh thổ tranh chấp giữa Nhật Bản với Trung Quốc.
Chính quyền Trump đã coi chính sách với Trung Quốc là một phần trong cách tiếp cận "hòa bình thông qua sức mạnh".
"Chính quyền mới nên chú ý đến những bài học từ quá khứ", báo cáo cho biết. "Sẽ là cực kỳ nguy hiểm để đơn phương từ bỏ chính sách 'Một Trung Quốc ' đã được thực hiện lâu dài – sự nhận thức chung được cho là nền tảng cho mối quan hệ của Hoa Kỳ với Trung Quốc ... trong gần bốn thập kỷ qua".
Ông Medeiros nói điều này sẽ làm suy yếu vị thế của Mỹ trong khu vực.
"Các khu vực còn lại của châu Á đang nhìn vào những gì chính quyền Mỹ thực hiện với Đài Loan, và không ai đồng thuận cả," ông cho biết khi báo cáo được công bố. "Phần còn lại của châu Á cũng không muốn đi theo Hoa Kỳ gây chiến với Trung Quốc về vấn đề Đài Loan."
Cứng rắn hơn tại Biển Đông và Triều Tiên
Trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Barack Obama, Mỹ đã hợp tác thành công với Trung Quốc về biến đổi khí hậu và thỏa thuận hạt nhân Iran, tuy nhiên thất bại trong việc kiềm chế bồi đắp các hòn đảo trái phép của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Báo cáo cho biết "sự cứng rắn hơn" là cần thiết khi Trung Quốc đang ảnh hưởng tới lợi ích của Mỹ và rằng Bắc Kinh cũng đang hành động cứng rắn hơn ở châu Á trong khi những cải cách kinh tế thị trường mở cửa đang chậm lại và tình hình chính trị nội bộ cũng ngày càng tập trung hơn.
Tại Biển Đông, báo cáo cho biết Hoa Kỳ nên ủng hộ ngoại giao đối với các bên liên quan trong tranh chấp lãnh thổ khu vực và duy trì sự hiện diện của hải quân và không quân – điều cho thấy nước này sẵn sàng phản ứng đối với hành vi vũ lực của Trung Quốc hướng tới Mỹ hay các đồng minh của Mỹ.
Ông Trump cũng nên ngay lập tức hợp tác cùng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về vấn đề Triều Tiên khi trước đó chính quyền của ông Obama đã thắt chặt trừng phạt, tuy nhiên chưa thành công trong việc kiểm soát chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa của nước này, báo cáo cho biết.
Một tiến trình hòa bình chính thức cần phải được thực hiện đối với bán đảo Triều Tiên đang chia rẽ nhằm hướng tới việc Bình Nhưỡng đồng ý đóng băng chương trình hạt nhân và tên lửa trong khi cũng cam kết để chấm dứt hoạt động phát triển vũ khí hạt nhân.
Nếu Trung Quốc không chung tay gây áp lực lên Triều Tiên, báo cáo này cho rằng Mỹ có thể áp đặt các lệnh trừng phạt lên các ngân hàng và các công ty Trung Quốc kinh doanh với Bình Nhưỡng.
Sự khó lường trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc sắp tới sẽ dấy lên nhiều căng thẳng đối với châu Á - Thái Bình Dương.
(Theo AP)
