(Tổ Quốc) - Theo ước tính của các nhà nghiên cứu, dân số thế giới sẽ đạt 9 tỷ người vào năm 2037. Nhưng câu hỏi đặt ra là Trái Đất có thể chứa được bao nhiêu người?
Vào ngày 15/11 vừa qua, Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) đã ghi nhận dân số trên thế giới 8 tỷ người. Theo bà Maria-Francesca Spatolisano, trợ lý Tổng thư ký Liên Hợp Quốc: "Cột mốc 8 tỷ mang lại những trách nhiệm quan trọng và nêu bật những thách thức liên quan đối với sự phát triển kinh tế, xã hội và tính bền vững của môi trường".
Mặc dù dân số toàn cầu sẽ tiếp tục tăng nhưng tốc độ tăng trưởng đang chậm lại. Theo UNFPA, về cơ bản, số ca sinh nhiều hơn số ca tử vong, và dân số sẽ tăng lên.
Theo các nhà nghiên cứu dự đoán, dân số thế giới sẽ đạt 10,4 tỷ người vào những năm 2080 và duy trì ổn định cho đến năm 2100.
Dân số thế giới đã tăng gấp đôi trong 5 thập kỷ qua. Ảnh: NASA
Vậy, rốt cục Trái Đất có thể chứa được bao nhiêu người?
Khoảng 300.000 năm trước, khi loài người Homo sapiens bắt đầu xuất hiện, tổng dân số trên Trái Đất rất nhỏ, với khoảng 100 – 10.000 người. Ông Joel E. Cohen, Giám đốc Phòng thí nghiệm Dân số tại ĐH Rockefeller và ĐH Columbia tại New York, cho biết, vì khởi đầu có quá ít người nên phải mất khoảng 35.000 năm để dân số loài người tăng gấp đôi.
Trên thực tế, sau khi nông nghiệp ra đời khoảng 10.000 – 15.000 năm trước, có từ 1 – 10 triệu người ở trên Trái Đất. Dân số trên hành tinh xanh sau đó cần tới 1.500 năm để tăng gấp đôi. Đến thế kỷ 16, thời gian cần thiết để dân số tăng gấp đôi đã rút ngắn xuống còn 300 năm.
Bước vào thế kỷ 19, thời gian này giảm xuống còn 130 năm. Sau đó, kể từ năm 1930 – 1974, dân số ở trên Trái Đất tăng gấp đôi chỉ trong 44 năm. Tuy nhiên, liệu dân số của loài người có tiếp tục gia tăng với tốc độ này? Hoặc câu hỏi đặt ra rằng có giới hạn nào về số lượng người mà Trái Đất có thể chứa được?
Vào năm 1679, ông Antoni van Leeuwenhoek. một nhà khoa học, đồng thời là nhà phát minh kính viễn vọng, đã đưa ra dự đoán rằng, Trái Đất có thể chứa được 13,4 tỷ người. Nhà khoa học này tính toán rằng Hà Lan chiếm 1/13.400 diện tích đất ở được trên Trái Đất, và sau đó nhân dân số 1 triệu người lúc bấy giờ của Hà Lan với con số 13.400.
Trong khi đó, ông Cohen cho biết, trong vòng 40 năm nghiên cứu, ông đã thu thập được 65 ước tính từ một tỷ tới hơn một nghìn tỷ người.
Theo vị chuyên gia này, trong một môi trường sống, dân số sẽ duy trì ổn định nếu như tỷ lệ sinh và tỷ lệ tử vong bằng nhau. Tuy nhiên, thực tế về những thay đổi môi trường, chẳng hạn như ô nhiễm, dịch bệnh cũng có thể làm tăng hoặc giảm sức tải của môi trường.
Hầu hết các chuyên gia cho rằng Trái đất có thể chứa được khoảng 10,4 tỷ người vào những năm 2080. Ảnh: Ayhan Altun
Ông Cohen giải thích, khi xét về dân số, sức tải phụ thuộc vào cả áp lực tự nhiên và sự lựa chọn của con người. Chẳng hạn, áp lực tự nhiên bao gồm sự khan hiếm về thực phẩm và môi trường khắc nghiệt. Lựa chọn của con người bao gồm sự tương tác giữa các nền kinh tế và văn hoá, chẳng hạn như cách con người sản xuất và tiêu thụ hàng hoá, tỷ lệ sinh, tuổi thọ trung bình và di cư.
Nhà nghiên cứu Patrick Gerland tại Vụ Dân số Liên Hợp Quốc ở New York, cho biết: "Tương lai của dân số thế giới được thúc đẩy bởi sự kết hợp giữa sinh tồn và sinh sản. Nếu tỷ lệ sinh đẻ ít hơn hai từ thế hệ này sang thế hệ tiếp theo thì dân số sẽ sụt giảm. Nhưng nếu tỷ lệ sinh ở trên mức đó và phần lớn người dân sống sót thì dân số sẽ gia tăng".
Hiện nay, nhiều quốc gia có thu nhập thấp trên thế giới có tỷ lệ sinh cao và quy mô gia đình lớn, nhưng cũng có tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh cao và tuổi thọ ngắn hơn. Tuy nhiên, khi đạt tới một mức phát triển kinh tế xã hội nhất định, ngày càng có nhiều quốc gia có xu hướng chỉ sinh 2 con hoặc ít hơn trong mỗi gia đình.
Sự tăng trưởng dân số toàn cầu đạt đỉnh vào những năm 1960 và đã chậm lại kể từ sau đó. Theo Cục Dân số Liên Hợp Quốc, vào năm 1950, tỷ lệ sinh đẻ trung bình là 5,05 trẻ trên mỗi phụ nữ. Thế nhưng, đến năm 2020, con số này giảm xuống còn 2,44 trẻ trên mỗi phụ nữ.
Theo ông Gerland, các nhà nghiên cứu thống nhất đồng thuận về dự đoán dân số thế giới sẽ đạt đỉnh vào cuối thế kỷ này. Cụ thể, dân số thế giới dự kiến sẽ đạt 10,4 tỷ người vào thập niên 2080 và duy trì ở mức đó cho đến năm 2100.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, vẫn chưa có đáp án chính xác về số người mà Trái Đất có thể chứa được.
Bởi số người mà Trái Đất có thể chứa được lại không phải là một con số cố định. Nguyên nhân là cách con người sản xuất cũng như tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên có ảnh hưởng tới khả năng duy trì dân số của môi trường ở trong tương lai.
Nói một cách khác, có thể có giới hạn về số người mà Trái đất có thể chứa được, nhưng chúng ta không biết chính xác con số đó là bao nhiêu. Bởi nó thay đổi dựa trên cách chúng ta sản xuất, tiêu thụ và quản lý tài nguyên của mình.
Áp lực khi dân số vượt mốc 8 tỷ người
Theo Liên Hợp Quốc dự đoán, các nguồn tài nguyên như thực phẩm, nước, pin hay năng lượng… sẽ trở nên khan hiếm hơn khi dân số thế giới gia tăng thêm 2,4 tỷ người và đạt đỉnh là 10,4 tỷ vào những năm 2080.
"Mỗi người đều cần có nhiên liệu, gỗ, nước và một nơi để gọi là nhà", bà Stephanie Feldstein, Giám đốc Dân số và bền vững của Trung tâm Đa dạng Sinh học, cho biết.
Theo các chuyên gia nhận định, áp lực về tài nguyên cũng sẽ đặc biệt khó khăn tại các quốc gia châu Phi, nơi có dân số dự kiến sẽ bùng nổ. Đây là một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất bởi tác động của biến đổi khí hậu, nên cần nguồn hỗ trợ về tài chính lớn nhất.
Các chuyên gia cho biết, dân số tăng nhanh kết hợp với biến đổi khí hậu có khả năng gây ra tình trạng di cư hàng loạt và xung đột trong các thập kỷ tới.
Việc có thêm nhiều người hơn ở trên Trái Đất gây ra nhiều áp lực đối với thiên nhiên, nhất là khi con người phải cạnh tranh với động vật hoang dã để giành nước, thức ăn và không gian. Hơn nữa, việc con người tiêu thụ bao nhiêu cũng quan trọng không kém và cho thấy các nhà hoạch định chính sách có thể tạo ra sự khác biệt lớn, bằng cách bắt buộc thay đổi mô hình tiêu dùng.
Bài viết tham khảo nguổn: Sciencenews, Livescience, SCMP
