Australia nêu điều kiện phục hồi quan hệ với Trung Quốc

Bước đi đầu tiên khôi phục quan hệ

Tân Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã thông tin với các phóng viên hôm thứ Ba (ngày 14/6) rằng cuộc họp vào Chủ nhật giữa các quan chức cấp cao hai bên là 'một điều tốt'. Tuy nhiên, ông Anthony Albanese đã bác bỏ khả năng thiết lập lại quan hệ với chính phủ Trung Quốc sau cuộc gặp cấp cao này, nói rằng Bắc Kinh trước tiên phải dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với hàng loạt mặt hàng xuất khẩu của Australia.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia và là khách hàng lớn nhất về quặng sắt. Đây cũng là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của nước này. Tuy nhiên, quan hệ ngoại giao song phương đã rơi vào căng thẳng trong những năm gần đây.

Khi áp đặt các biện pháp trừng phạt của mình, Trung Quốc đã liệt kê 14 điều họ bất bình với Australia, từ việc Canberra kêu gọi điều tra quốc tế về nguồn gốc của virus corona, lệnh cấm tập đoàn viễn thông khổng lồ Huawei Technologies của Trung Quốc xây dựng mạng 5G và sàng lọc đầu tư nước ngoài vì các rủi ro an ninh quốc gia.

Bộ trưởng Quốc phòng Australia, Richard Marles, hôm Chủ nhật vừa qua đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa tại Singapore, nơi cả hai quan chức đều tới tham dự Đối thoại Shangri-La hàng năm của Viện Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (IISS). Đây là cuộc gặp công khai đầu tiên giữa các quan chức chính phủ Australia và Trung Quốc trong hơn hai năm, sau khi quan hệ ngoại giao hai bên từ có những tín hiệu xấu đã nhanh chóng đi tới mức đóng băng. Cuộc họp kéo dài một giờ và mỗi bên nêu ra quan ngại của mình về đối phương trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Ông Marles cho biết hội nghị lần này là một "cuộc trao đổi rất thẳng thắn và đầy đủ" và cũng là "bước đầu tiên quan trọng" trong việc khôi phục quan hệ với Bắc Kinh. Bộ trưởng Quốc phòng Australia cho rằng: "Mối quan hệ của Australia và Trung Quốc rất phức tạp và chính vì sự phức tạp này mà chúng tôi phải tham gia đối thoại ngay lúc này."

Bình luận về sự kiện này, tại một cuộc họp báo ở Brisbane hôm thứ Ba, ông Albanese cho biết "luôn luôn là một điều tốt khi mọi người đối thoại và thảo luận", điều mà ông nói đã "thiếu sót" dưới thời chính phủ Australia trước đây.

Điều kiện từ phía Australia

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo mới của Australia, người đã tuyên thệ nhậm chức sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào ngày 21/5, cũng cho biết bất kỳ sự ấm lên nào trong quan hệ của chính phủ Australia với chính phủ Trung Quốc sẽ phụ thuộc vào việc Bắc Kinh có đồng ý dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và rào cản thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Australia hay không.

"Chính Trung Quốc đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Australia. Họ cần loại bỏ các biện pháp trừng phạt đó để cải thiện quan hệ", ông Albanese nói. "Chính Trung Quốc đã áp đặt các biện pháp trừng phạt, chính Trung Quốc đã thay đổi, và chính Trung Quốc cần phải gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đó".

Sau lời kêu gọi của Thủ tướng Australia lúc bấy giờ là Scott Morrison vào tháng 4 năm 2020 về một cuộc điều tra quốc tế nguồn gốc của đại dịch Covid-19, các mặt hàng xuất khẩu của Australia bao gồm gỗ, than, thịt và rượu bắt đầu gặp khó khăn khi nhập cảnh vào các cảng Trung Quốc, bao gồm việc phải chịu các mức thuế và sự chậm trễ kéo dài trong thủ tục hải quan. Bắc Kinh đã chấm dứt liên lạc ngoại giao với Canberra vào tháng 1 năm 2020 và áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với lúa mạch, thịt bò, rượu vang và các hàng hóa khác.

Chính phủ cũ của Australia từng cho rằng các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc đối với các mặt hàng năng lượng và nông nghiệp của nước này là "sự ép buộc kinh tế".

Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm thứ Hai cho biết ông Albanese đã phản hồi thông điệp chúc mừng từ Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường về chiến thắng trong cuộc bầu cử của ông vào tháng trước, đồng thời nói thêm rằng họ cũng muốn có hành động để cải thiện mối quan hệ.

"Để cải thiện quan hệ Trung Quốc - Australia, không có chế độ 'tự động tiên phong'. Việc thiết lập lại đòi hỏi phải có những hành động cụ thể, "phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh. Ông không nói rõ về hành động mà Trung Quốc muốn phía Australia thực hiện.

Còn ông Albanese cũng từ chối giải thích chi tiết cách ông trả lời thông điệp của Thủ tướng Lý Khắc Cường. "Tôi đã trả lời một cách thích hợp," ông Albanese nói với các phóng viên.