Bước ngoặt Mỹ- EU tăng cường giá trị, củng cố quan hệ xuyên Đại Tây Dương

Cải thiện quan hệ liên minh xuyên Đại Tây Dương

Từ lâu, trong quan hệ đồng minh chiến lược xuyên Đại Tây Dương, Mỹ luôn chủ động, dẫn dắt và châu Âu là bên điều chỉnh, thích ứng theo các chính sách của Mỹ. Chính vì vậy, mối quan hệ giữa Mỹ và liên minh châu Âu (EU) được đánh giá khá sâu sắc và duy trì liên tục trong thời gian dài.

Tuy nhiên, trong suốt 4 năm dười chính quyền cựu Tổng thống Trump, mạch nối này đã bị gián đoạn sau một số căng thẳng khiến liên minh xuyên Đại Tây Dương được đánh giá giảm tương tác hơn trước đây. 

"Hai bên từng chứng kiến một số mâu thuẫn. Trong khi EU đã áp dụng các biện pháp cứng rắn đối với một số hoạt động công nghệ của Mỹ ở các nước trong châu lục thì những bất đồng về chi tiêu quân sự đã làm gia tăng căng thẳng giữa Washington và EU trong năm ngoái. Mỹ đã đặt ra các yêu cầu đối với đồng minh đòi hỏi phải tuân thủ cam kết chi tiêu quân sự trong NATO. Washington cũng cho rằng EU thiếu phản ứng mạnh với Iran và tỏ ra không hài lòng với một số phán quyết của Toà án Công lý châu Âu", ông Jamil N. Jaffer - Cựu cố vấn cấp cao của Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ và hiện là người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Viện an ninh Quốc gia Đại học George Mason nhận định.

Kể từ khi Tổng thống Joe Biden đắc cử vào năm 2021, mối quan hệ giữa hai đồng minh truyền thống đã cải thiện đáng kể, đặc biệt là sau chuyến thăm châu Âu của ông Biden. Giới quan sát châu Âu nhận định chuyến thăm của Biden đã để lại nhiều ấn tượng với người dân ở phía bên kia bờ Đại Tây Dương.

Theo ông Jamil N. Jaffer, cuộc khảo sát gần đây cho thấy quan hệ đồng minh chiến lược xuyên Đại Tây Dương đã có nhiều chuyển biến tích cực khi hầu hết những người tham gia đều lên tiếng lo ngại về an ninh và kinh tế. Mỹ và EU đã tìm thấy giá trị chung, nhấn mạnh tầm quan trọng của liên minh xuyên Đại Tây Dương nhằm đối phó với các mối đe doạ này. Chính quyền Tổng thống Mỹ Biden cũng nhắc đến các sáng kiến chủ chốt tăng cường hợp tác với các đồng minh để đối phó với bất kỳ mối đe doạ nào xảy ra. Đây được xem là những tin tức tốt lành thúc đẩy quan hệ hợp tác liên minh giữa Mỹ và EU trong thời gian tới.

Tìm thấy giá trị chung, tăng cường thúc đẩy sáng kiến liên minh

Thêm vào đó, một cuộc khảo sát do Công ty nghiên cứu và tư vấn Ipsos thực hiện vào mùa hè năm nay cho biết, hầu hết người dân Mỹ và châu Âu đều ủng hộ chia sẻ các giá trị quan trọng trong liên minh, thúc đẩy hợp tác đối phó với thách thức Trung Quốc trong thời gian tới. Hầu hết các ý kiến của người dân Đức và Anh đều tìm thấy các giá trị chung mà Mỹ có thể cùng chia sẻ với EU. Các vấn đề liên quan đến Trung Quốc cũng là lý do khiến nhiều người ủng hộ mối quan hệ hợp tác giữa Mỹ và EU. 

Theo giới quan sát, những lo lắng này có lẽ không hề gây ngạc nhiên. Liên quan đến sự ảnh hưởng mạnh mẽ của Trung Quốc đối với thế giới, các cuộc khảo sát cho biết 77% người Mỹ và 72% người dân châu Âu đều khẳng định sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc có thể tác động đến các quốc gia trên thế giới. 70% người tham gia khảo sát cũng bảy tỏ lo ngại nhiều quốc gia nước ngoài đang phát triển mạnh trong lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là Trung Quốc.

Trong bối cảnh thế giới chống chọi với dịch bệnh, chuỗi cung ứng đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng bởi Bắc Kinh gia tăng ảnh hưởng trong nhiều lĩnh vực như hạ tầng viễn thông, chất bán dẫn và kim loại đất hiếm. Một lần nữa, liên minh xuyên Đại Tây Dương càng phải khẳng định ưu thế hợp tác tăng cường nhằm giải quyết các hạn chế trong một số lĩnh vực. Hiện tại, Mỹ vẫn đi đầu trong viễn thông và điều này đã giúp các đồng minh không phải phụ thuộc vào nhà cung cấp của Trung Quốc là Huawei và ZTE.

Trong một cuộc khảo sát khác gần đây, liên minh đối tác tăng cường giữa Mỹ và EU hướng đến nỗ lực đối phó với các mối đe doạ chung, tìm kiếm các giá trị chung và duy trì lợi ích kinh tế, an ninh quốc gia cũng như các lợi ích khác về an ninh mạng và công nghệ liên quan.

Các ủng hộ của người dân trong sáng kiến hợp tác liên minh xuyên Đại Tây Dương sẽ là một tin tốt cho chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. Cách đây vài tuần, sáng kiến liên minh công nghệ giữa Mỹ và EU đã ra đời, đánh dấu bước ngoặt mới quan hệ xuyên Đại Tây Dương sau một thời gian chậm lại ở chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump.

Sáng kiến tập trung vào việc thiết lập các tiêu chuẩn thương mại toàn cầu mới đối với lĩnh vực công nghệ mới nổi, giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc và tăng cường hợp tác trong liên minh xuyên Đại Tây Dương trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển.

Cam kết mới này là điều mà các chính trị gia ở cả hai bờ Địa Tây Dương đều mong muốn.Vì vậy, hợp tác liên minh Đại Tây Dương cần phải kiên định và vững chắc hơn nữa, thúc đẩy chia sẻ các giá trị chung và định hướng tầm nhìn tương lai. Theo ông Jamil N. Jaffer, các giá trị này sẽ là bức tường thành vững chắc chống lại các mối đe doạ kinh tế và an quốc gia.