Đặc khu kinh tế, trước giờ “G”

Những ngày này giá đất tại các khu vực này tăng chóng mặt, các nhà đầu tư nước ngoài cũng tích cực tiếp cận tìm cơ hội đầu tư tại đây.

Giao đất 99 năm, xài ngoại tệ, mở sòng bài…

Trong Dự án Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (gọi tắt là đặc khu kinh tế), có thể hiện ba đặc khu dự kiến thông qua tại VN gồm Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc. Trong đó mỗi đặc khu sẽ khai thác lợi thế riêng. Vân Đồn chuyên phát triển các ngành công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, công nghiệp văn hóa, dịch vụ hàng không và hậu cần hàng không, dịch vụ thương mại và mua sắm quốc tế. Còn Bắc Vân Phong sẽ quy hoạch phát triển các ngành công nghệ thông tin, điện tử, cơ khí; phát triển cảng biển hàng hóa và hành khách quốc tế; dịch vụ hậu cần cảng biển; trung tâm thương mại - tài chính gắn với cảng biển. Và đảo ngọc Phú Quốc, chú trọng phát triển du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái, trung tâm hội nghị, triển lãm quốc tế, dịch vụ thương mại và mua sắm quốc tế cao cấp; dịch vụ quản lý tài sản; dịch vụ y tế.

Để kêu gọi nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư lớn từ nước ngoài đến đầu tư các đặc khu này đã đề xuất những chính sách ưu đãi tột khung.

Nhiều dự án du lịch nghỉ dưỡng đã xây dựng trên đảo Phú Quốc. Ảnh: Đình Dân

Theo đó, thời hạn sử dụng đất cho các dự án trong đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt tối đa là 70 năm. Riêng những dự án có quy mô, tính chất đặc biệt thì trưởng đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ dựa trên đề nghị của nhà đầu tư và quy mô, tính chất của dự án để báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định. Với trường hợp này, thời hạn sử dụng đất được đề xuất tối đa lên tới 99 năm.

Ngoài ra, Nhà nước còn miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước tối đa cho cả thời gian thuê đối với các dự án bất động sản nghỉ dưỡng đảm bảo tiêu chí là các dự án khách sạn, khu du lịch sinh thái, khu nghỉ dưỡng cao cấp từ 4 sao trở lên; du lịch văn hóa có vốn đầu tư tối thiểu 110 tỉ đồng, dịch vụ, du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp có casino, vốn đầu tư tối thiểu là 44.000 tỉ đồng.

Để khuyến khích dòng vốn đầu tư nước ngoài thì việc chuyển tiền ra vào, lưu thông ngoại tệ tại các đặc khu kinh tế cũng được đề xuất cơ chế riêng.

 Chia sẻ thêm đối với các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ kế hoạch và đầu tư từng cho biết cả 3 khu này đã được Trung ương cho phép về chủ trương kinh doanh casino du lịch và không bị hạn chế. Tùy vào điều kiện địa lý, các khu vực này sẽ có nhiều ngành nghề, bên cạnh ngành nghề ưu tiên. Ví dụ như Vân Phong là nơi phát triển cảng trung chuyển tốt nhất Việt Nam thì có thể phát triển logistics hay Vân Đồn phát triển các dịch vụ y tế, giáo dục, sinh học…

Trong Luật Kinh doanh BĐS năm 2014 có nhiều điểm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư trong nước. Tuy nhiên, tại dự thảo Luật Hành chính – kinh tế đặc biệt mới được Quốc hội thảo luận, cơ chế cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài đều ngang nhau. Việc tạo sân chơi bình đẳng này đã đặt ra nhiều câu hỏi cho các nhà làm luật và các nhà đầu tư trong nước là làm thế nào để doanh nghiệp trong nước có thể cạnh tranh được với các tập đoàn xây dựng ở nước ngoài hùng mạnh, có bề dày hoạt động, kinh nghiệm quản trị tốt, đặc biệt là có nguồn vốn dồi dào.

Nước ngoài đổ dồn về ba đặc khu

Tại ba đặc khu kinh tế hiện có nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã tiếp cận. Theo thông tin chúng tôi có được, mới đây một tập đoàn lớn đến từ Singapore đã tiếp cận Bắc Vân Phong với đề xuất làm cảng trung chuyển container, kho ngoại quan, khu công nghiệp… dự kiến tổng vốn đầu tư lên tới 10 tỉ USD.

Còn tại Phú Quốc, thông tin tập đoàn Temasak (cũng đến từ Singapore) đã quay trở lại đảo ngọc. Song song đó là kế hoạch dự án cầu vượt biển dài nhất thế giới bắc từ Hà Tiên qua Phú Quốc. Theo thông tin ban đầu, cầu có tổng chiều dài 57km với tổng vốn 9 tỉ USD. Tuy nhiên, tập đoàn này chưa xác nhận thông tin về tiến độ và kế hoạch trở lại Phú Quốc...

Theo thông tin từ Ban quản lý kinh tế Phú Quốc, nhiều nhà đầu tư đã và đang đón đầu cơ hội đặc khu đang đến rất gần. Hiện này, tại hòn đảo này có tới 193 dự án đăng ký với tổng vốn 215.194 tỉ đồng đã được cấp phép và chấp nhận chủ trương đầu tư. Trong số đó, có 30 dự án với tổng vốn đầu tư 49.143 tỉ đồng đã đi vào hoạt động và 24 dự án đang triển khai xây dựng với quy mô vốn lên tới 103.408 tỉ đồng. Phú Quốc đang đầu tư nâng cấp, xây dựng cơ sở hạ tầng để sẵn sàng đón cơ hội trở thành đặc khu hành chính – kinh tế đầu tiên của cả nước.

Ban quản lý khu kinh tế Vân Phong cũng cho biết từ khi có chủ trương vào năm 2012, Khánh Hòa vẫn để dành toàn bộ khu Bắc Vân Phong làm đặc khu dù có không ít tập đoàn lớn vào đặt vấn đề. Định hướng phát triển toàn bộ Bắc Vân Phong là quy hoạch thành một đô thị hiện đại, đẳng cấp quốc tế, lấy đơn vị hành chính là huyện Vạn Ninh. Bắc Vân Phong sẽ phát triển cảng trung chuyển quốc tế, logistic, tài chính và du lịch dịch vụ, công nghệ cao như y tế giáo dục chất lượng cao, trong đó định hướng của Chính phủ là lĩnh vực liên quan đến công nghệ thông tin, hải dương.

Trong khi đó tại Quảng Ninh, Vân Đồn có 4 siêu dự án vẫn tiếp tục kêu gọi đầu tư, trong đó có 3 siêu dự án quy mô vốn cả tỉ USD. Các dự án bao gồm Dự án Cảng và khu đô thị Bắc Cái Bầu có tổng vốn đầu tư dự kiến 25.200 tỉ đồng, Dự án Khu phi thuế quan – khu công nghiệp sạch tại Khu kinh tế Vân Đồn có tổng vốn đầu tư dự kiến 27.300 – 31.500 tỉ đồng, dự án đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái, quy mô dự kiến hơn 16.000 tỉ đồng.

Có thể thấy, lộ trình thông qua ba đặc khu kinh tế đang khiến cho giá đất tại những khu vực này tăng chóng mặt. Chính phủ đã phải vào cuộc để kiểm soát tình trạng tăng nóng của giá đất tại ba khu vực đang chờ thông qua đặc khu. Theo đó, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình vừa giao Thanh tra Chính phủ bổ sung thanh tra việc quản lý, sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Phú Quốc vào kế hoạch thanh tra của đoàn thanh tra theo quyết định ngày 28/3 của Tổng Thanh tra Chính phủ.  Theo thông báo của Văn phòng Chính phủ, ông Trương Hòa Bình lưu ý phải tập trung làm rõ trách nhiệm quản lý đất đai; việc san lấp, phân lô, xây dựng hạ tầng và nhà ở trên đất nông nghiệp... 

Theo các chuyên gia những quy định đang được đề xuất trong Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt không chỉ mang lại những cơ hội to lớn để dòng vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) chảy vào VN. Trong đó, riêng lĩnh vực bất động sản nghỉ dưỡng đã hút một lượng lớn nhà đầu tưu trên thế giới kéo về tìm cơ hội đầu tư. 

 Đặc khu kinh tế bắt đầu xuất hiện đầu tiên trên thế giới vào năm 1942 tại Puerto Rico (vùng lãnh thổ ở phía Đông Bắc biển Caribe thuộc chủ quyền của Mỹ), mô hình khu kinh tế hiện đại (đặc khu kinh tế) đã nhanh chóng được nhân rộng tại nhiều quốc gia châu Á, điển hình như Ấn Độ, Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysia, Phillippines, Singapore từ cuối thập niên 60. Số lượng tăng nhanh qua từng thời kỳ, đến năm 2015 đã có khoảng 4.500 khu kinh tế tại 140 quốc gia, cứ trung bình 4 quốc gia thì 3 nước xây dựng các khu kinh tế. Sự phát triển của các khu kinh tế góp phần quan trọng thúc đẩy thương mại toàn cầu, tạo ra trên 66 triệu việc làm trực tiếp vào năm 2015. Tuy nhiên, trong thời điểm hiện nay tại VN thì việc phát triển đặc khu kinh tế đặt ra những vấn đề tranh luận, trong đó việc giao đất cho nước ngoài tại những khu trọng yếu về vị trí địa lý là chuyện cần lưu ý.