Giá dầu sụp đổ, Nga tiến vào thị trường khí đốt châu Âu?

Công ty khí đốt khổng lồ Nga Gazprom, nhà cung cấp khí đốt lớn nhất cho châu Âu, lâu nay đã e ngại về khối lượng khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ngày càng tăng từ Hoa Kỳ đã đến bờ biển châu Âu trong hai năm qua.

Tuy nhiên, đại dịch virus corona và sự sụp đổ của giá dầu trong khi gây ra tác động tiêu cực đối với tất cả những người bán khí đốt trên toàn thế giới thì nó dường như sẽ ảnh hưởng đến các nhà xuất khẩu LNG nhiều hơn là Gazprom, nhà phân tích năng lượng Nga Alexander Sobko đưa ra ý kiến trong một bài viết của hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti.

Sobko cho rằng sự sụp đổ giá dầu sẽ không kéo khí đốt của Nga xuống, Sobko lập luận rằng phần lớn các hợp đồng LNG dài hạn, đặc biệt là các hợp đồng cũ, được lập chỉ mục cụ thể về giá dầu, so với 32% các hợp đồng dài hạn của Gazprom bị ràng buộc với giá dầu.

Giá dầu giảm dự kiến sẽ làm giảm doanh thu và lợi nhuận của các nhà xuất khẩu LNG có hợp đồng được lập chỉ mục với giá dầu. Bối cảnh nhu cầu dầy sụt mạnh và suy thoái kinh tế (suy thoái hoàn toàn ở nhiều thị trường lớn) có thể sẽ khiến giá LNG thấp đi trong thời gian dài, ảnh hưởng sâu đến lợi nhuận của các nhà sản xuất LNG và có khả năng buộc họ phải trì hoãn các quyết định đầu tư vào các dự án hóa lỏng và xuất khẩu LNG mới.

Đồng thời, giá khí đốt tự nhiên thấp ở châu Âu cũng đang ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng của Gazprom, và nỗi đau có thể trở nên tồi tệ hơn trong những tháng tới vì nhu cầu châu Âu có thể sẽ rơi xuống một vách đá với các nền kinh tế lớn bị khóa và hoạt động công nghiệp giảm đáng kể.

Cuộc chiến khí đốt giữa Mỹ và Nga ở châu Âu

Hoa Kỳ khuyến khích mạnh mẽ xuất khẩu năng lượng của nước này ra thế giới, cùng với việc các nhà xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ sẵn sàng bán nhiều LNG cho một số lượng lớn người mua ở châu Âu, những người đang muốn giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga.

Nga là nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất cho Liên minh châu Âu (EU), cả trong năm 2018 và nửa đầu năm 2019, theo dữ liệu của EU.

Nhưng thị phần của các nhà cung cấp khác ngoài Nga, Na Uy, Algeria, Qatar và Nigeria, đã tăng từ 4,8% trong năm 2018 lên 8,8% trong nửa đầu năm 2019, lấn vào thị phần của Na Uy và Nga, theo ước tính của Eurostat.

Elena Burmistrova, Tổng giám đốc của Gazprom Export, cho biết tháng trước rằng thị phần của công ty này trong lượng tiêu thụ khí đốt của châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ là 35,6% vào năm 2019.

Tại Hội nghị về khí đốt châu Âu tại Vienna vào tháng 1, Burmistrova đã thừa nhận rằng khối lượng xuất khẩu của Gazprom sang châu Âu đã giảm trong năm 2019 so với năm 2018. Bà cũng nói rằng LNG có một nhược điểm chính là việc không thể nhanh chóng đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ tiêu thụ cao điểm còn tập đoàn khí đố khổng lồ Gazprom đảm bảo sự ổn định và độ tin cậy trong việc cung cấp cho châu Âu.

Tuy nhiên, một số khách hàng châu Âu đang tìm cách đa dạng hóa nhập khẩu khí đốt, một phần do sự kêu gọi của Mỹ và phần khác, họ muốn giảm sự phụ thuộc vào một nguồn cung duy nhất.

LNG rơi vào thế yếu

Thời tiết mùa đông ôn hòa và việc có thêm nguồn cung mới từ Hoa Kỳ và Australia đã dẫn đến tình trạng lượng LNG toàn cầu tăng và làm giảm giá giao ngay LNG vào cuối năm ngoái. Vào tháng 3 năm 2020, dự trữ khí đốt châu Âu đã đầy hơn bình thường so với cùng kì năm trước và châu Âu có thể sẽ không thể tiêu thụ được khối lượng LNG mà châu Á giảm đi trong hoàn cảnh tăng trưởng về nhu cầu cũng đang chậm lại.

Thêm vào đó, sự lan truyền của đại dịch virus corona khiến nhu cầu tại thị trường khí đốt của Trung Quốc chậm lại và nhu cầu ở châu Âu cũng bị ảnh hưởng.

Ý, quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch Covid-19 ngoài Trung Quốc, đã chứng kiến nhu cầu điện giảm sau khi phong tỏa diễn ra vào tuần trước, Peter Osbaldstone, Giám đốc nghiên cứu Điện lực châu Âu và năng lượng tái tạo tại Wood Mackenzie, cho biết hôm thứ Năm. Sản lượng điện giảm 8,8% trong tuần đầu tiên cách ly toàn quốc so với tuần trước.

Việc giảm nhu cầu được dự kiến sẽ còn diễn ra trên khắp châu Âu khi tình trạng phong tỏa trở nên phổ biến hơn. Nhu cầu khí đốt cho công nghiệp và thương mại đặc biệt sẽ yếu đi khi hoạt động kinh tế chậm lại, theo ông Osbaldstone.

Người thắng và kẻ thua

Nhập khẩu LNG vào châu Âu có thể bị ảnh hưởng nặng nề và Gazprom có thể không được miễn nhiễm khỏi tình hình hiện tại như Nga mong muốn.

Doanh thu từ xuất khẩu khí đốt của Gazprom vào tháng 1 năm 2020 đã giảm 41,1% so với tháng 1 năm 2019 do thời tiết ấm hơn và hàng tồn kho cao mà các nước đã tích lũy trong trường hợp Nga và Ukraine đã không đạt được thỏa thuận quá cảnh vào cuối năm 2019, nhật báo Vedomosti của Nga đưa tin tuần trước, trích dẫn dữ liệu từ Cơ quan Hải quan Liên bang Nga. Trong tháng 1 và tháng 2, xuất khẩu Gazprom, dự kiến sẽ giảm 20-25%, Sergei Kapitonov, nhà phân tích khí đốt tự nhiên tại Trung tâm Năng lượng Skolkovo ở Moscow, nói với Vedomosti.

Khi giá khí đốt ở châu Âu hiện dưới 3USD/một triệu đơn vị nhiệt Anh (MMBtu) trước khi kết thúc mùa đông, câu hỏi đặt ra là ai sẽ phải có động thái trước, cây viết Mike Fulwood đã viết trong một bình luận của Viện nghiên cứu năng lượng Oxford trong tháng này. Khi giá quá thấp, một điều gì đó sẽ phải diễn ra, có thể là giá giảm xuống mức thấp hơn, khoảng 2 USD/MMBtu, hoặc Na Uy cắt giảm sản lượng trong mùa hè, hoặc Nga giảm xuất khẩu, Fulwood nói.

Không có một chiến thắng rõ ràng trong cuộc chiến giành thị phần khí đốt ở châu Âu- nhập khẩu LNG sang châu Âu sẽ giảm, nhưng xuất khẩu và doanh thu của Gazprom cũng sẽ như vậy, và doanh thu cho chính phủ Nga cũng vậy.