(Tổ Quốc) - NNƯT Đặng Ngọc Anh sinh ra và lớn lên tại huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội. Sinh năm 1972, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh tham gia thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu từ khi mới 12 tuổi. Đến nay, nghệ nhân đã thực hành thuần thục 36 giá đồng, thể hiện 50 đến 60 vị thánh và là thanh đồng có uy tín trong các thanh đồng cũng như những người thực tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt.
Gần 40 năm phụng sự tín ngưỡng, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh đã nhận được nhiều bằng khen, giấy khen của các sở ban ngành, các tổ chức hội, các viện nghiên cứu… vì có nhiều hoạt động bảo tồn, giữ gìn nét đẹp và chuẩn mực trong mỗi giá hầu. Năm 2015 ông được phong tặng danh hiệu nghệ nhân dân gian. Năm 2019 nghệ nhân Đặng Ngọc Anh được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú đợt 2 năm 2019. Đây là danh hiệu cao quý dành cho các cá nhân có những đóng góp nổi bật trong lĩnh vực di sản phi vật thể.
Nghệ nhân Đặng Ngọc Anh có thể thực hành thuần thục 36 giá đồng, thể hiện 50 đến 60 vị thánh
Trong những năm qua, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh luôn tâm niệm rằng, mỗi giá đồng là một câu chuyện về một vị anh hùng, lúc sinh thời là người có đức độ, tài giỏi, có công với dân với nước, do đó được hầu bóng của các ngài là niềm vinh dự, tự hào đối với nghệ nhân Đặng Ngọc Anh. Vì thế mà trong suốt quá trình thực hành, nghiên cứu về tín ngưỡng, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh luôn chú trọng giữ gìn nét đẹp và chuẩn mực trong mỗi giá hầu, qua đó nêu bật giá trị hiếm có của loại hình này. Bởi xung quanh tín ngưỡng hầu đồng không chỉ có các di sản văn hóa hiện hữu mà là cả một kho tàng di sản văn hóa phi vật thể đa dạng, đa sắc màu, thấm đẫm giá trị văn hóa nghệ thuật dân gian cổ truyền. Đó là kho tàng truyền thuyết, thần tích, huyền thoại về các thần linh, là các hình thức diễn xướng âm nhạc, hát văn, các hình thức trang trí… Bên cạnh việc hầu thánh, nghệ nhân Đăng Ngọc Anh còn truyền bá cho người dân biết về lịch sử, gốc tích của các vị thánh để hiểu sâu sắc về ý nghĩa của từng giá đồng.
Đến nay, với vai trò là Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam, NNƯT Đặng Ngọc Anh không ngừng nỗ lực cống hiến trong việc gìn giữ, quảng bá, giới thiệu những giá trị của đạo Mẫu thông qua các cuộc hội thảo khoa học và liên hoan tín ngưỡng thờ; góp ý, chỉnh sửa để các hoạt động diễn xướng nghi lễ hầu đồng được thực hiện đúng quy định.
Song song với việc gìn giữ, phát huy giá trị tín ngưỡng, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh còn là người tích cực trong các hoạt động xã hội, chung tay cùng chính quyền để chăm lo cuộc sống cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, như: ủng hộ cứu trợ đồng bào bị thiên tai lũ lụt, đại dịch Covid-19, hoạt động đền ơn đáp nghĩa, phục vụ mục đích an sinh xã hội, thể hiện sự tương thân tương ái với tôn chỉ "Tốt đời đẹp đạo".
Nghệ nhân ưu tú ĐNA và lãnh đạo Trường ĐH Apollos trong lễ trao tặng danh hiệu tiến sĩ danh dự"
Những năm qua, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh còn đóng góp không nhỏ cho công tác tu bổ, tôn tạo các đền, như đền Mẫu Đông Cuông (Văn Yên-Yên Bái), đền Mẫu Phố Cò (Thái Nguyên)... để lại dấu ấn đậm nét với văn hóa tín ngưỡng và người dân địa phương.
Mới đây, tại TP HCM, Trường Đại học Apollos của Mỹ đã trao văn bằng giáo sư danh dự, tiến sĩ danh dự, thạc sĩ danh dự cho hơn 30 học viên trên toàn quốc với các lĩnh vực, học tập nghiên cứu khác nhau. NNƯT Đặng Ngọc Anh là cái tên đầu tiên trong lĩnh vực tín ngưỡng thờ Mẫu được phong tặng danh hiệu Tiến sĩ danh dự của Trường ĐH Apollos,.
Trường đại học Apollos có trụ sở tại Great Falls, Montana, Hoa Kỳ, là một trường đại học giáo dục từ xa, cung cấp các chương trình học tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân và cao đẳng được công nhận về quản trị kinh doanh, quản lý và công nghệ thông tin.
Các chương trình của Đại học Apollos được cung cấp trên toàn thế giới thông qua phương thức học trực tuyến và từ xa. Trường có sinh viên ở khắp Hoa Kỳ và Canada, cũng như ở châu Phi, châu Á, châu Âu và Trung Đông.
Ngoài việc đào tạo, hàng năm, trường tổ chức trao văn bằng giáo sư danh dự, tiến sĩ danh dự, thạc sĩ danh dự cho các cá nhân độc lập, có nhiều đóng góp trên các lĩnh vực kinh doanh, văn hóa, giáo dục, hoạt động vì cộng đồng… Đây được xem là những danh hiệu danh giá nhất mà trường Apollos trao tặng cho doanh nhân có nhiều cống hiến trong lĩnh vực mà họ theo đuổi.
Ở lĩnh vực văn hóa năm nay, trường đã trao bằng tiến sĩ danh dự cho Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) Đặng Ngọc Anh. Ông hiện là Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Đạo Mẫu Việt Nam, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam.
Chia sẻ về việc nhận danh hiệu Tiến sĩ danh dự, nghệ nhân Đặng Ngọc Anh bày tỏ, điều này thể hiện giá trị ngày càng lớn của tín ngưỡng thờ Mẫu, cũng là nguồn động viên to lớn đối với những người đang hàng ngày gắn bó với Di sản văn hóa phi vật thể. "Đây là động lực để chúng tôi tiếp tục khắc phục khó khăn, không ngừng phấn đấu, góp phần tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam. Di sản văn hóa là cơ sở để xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng thời là nguồn lực quan trọng về tinh thần và vật chất trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và hội nhập quốc tế", NSƯT Đặng Ngọc Anh nói.
Với việc được trao tặng bằng Tiến sĩ danh dự, NSƯT Đặng Ngọc Anh cảm nhận rằng vai trò, trọng trách của người nghệ nhân sẽ ngày càng nặng nề và lớn lao hơn. Bên cạnh việc phụng sự tín ngưỡng, NNƯT Đặng Ngọc Anh cũng đang truyền dạy, bồi dưỡng thế hệ trẻ gìn giữ nét đẹp của hầu đồng, để giá trị tín ngưỡng này không bị mai một, lệch lạc, biến tướng./.
