Những phát hiện mới nhất trong nghiên cứu nguồn gốc của Covid-19

Nghiên cứu về mô hình địa lý phát bệnh

Tạp chí Science ngày 26/7 đã công bố hai nghiên cứu mới nhất, khẳng định thêm bằng chứng cho thấy virus gây ra bệnh Covid-19 xuất hiện từ khu vực bán động vật sống ở Vũ Hán, Trung Quốc. Một lần nữa, cả hai nghiên cứu mới đã củng cố thêm giả thuyết rằng virus xuất hiện trong tự nhiên chứ không phải phát triển trong phòng thí nghiệm.

Cho dù trước đó, các cuộc điều tra đã tập trung vào chợ Hoa Nam nhưng nghiên cứu lần này vẫn tiếp tục xác định nguồn gốc thực sự của đại dịch, vì vậy đã tập trung vào cộng đồng ở Vũ Hán để chắc chắn hơn rằng virus này có lây từ động vật sang người.

Theo một trong những tác giả tham gia nghiên cứu, phát hiện của họ một lần nữa khẳng định giả thuyết virus gây bệnh Covid-19 thoát ra từ phòng thí nghiệm "là không thuyết phục".

Nghiên cứu đầu tiên phân tích mô hình địa lý của các ca bệnh Covid-19 trong tháng đầu tiên bùng phát là 12/2019 và khoanh vùng xung quanh chợ hải sản Hoa Nam. Đây là nơi chuyên buôn bán động vật hoang dã tươi sống tại thành phố Vũ Hán, thuộc tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc. Các nhà khoa học kết luận rằng virus có thể gây ra bệnh Covid-19 và lây từ động vật sang người.

Ông Kristian Andersen, Giáo sư tại Khoa miễn dịch học và vi sinh tại Viện Nghiên cứu Scripps và là đồng tác giả của một trong số các nghiên cứu khẳng định tất cả các bằng chứng này cho thấy Covid-19 bắt nguồn từ khu chợ hải sản ở Vũ Hán.

"Bản thân tôi đã nghiêm túc nghiên cứu sau các đồn đoán virus gây bệnh Covid-19 đến từ phòng thí nghiệm cho đến khi chúng tôi nghiên cứu kỹ lưỡng về vấn đề này và đang tích cực xem xét kỹ hơn nữa", ông Kristian Andersen nhấn mạnh.

Kết hợp với các dữ liệu do các nhà khoa học Trung Quốc thu thập, Tiến sĩ Michael Worobey từ Đại học Arizona cùng các đồng nghiệp đã sử dụng các công cụ lập bản đồ để xác định vị trí mắc Covid của hơn 150 trường hợp từ tháng 12/2019. Nhóm nghiên cứu cũng lập bản đồ vị trí của trường hợp mắc Covid trong tháng 1 và tháng 2 năm 2020 bằng cách sử dụng dữ liệu từ ứng dụng truyền thông xã hội thông việc tạo ra kênh giúp đỡ đối với những người mắc Covid-19.

Trong số tất cả các địa điểm liên quan đến trường hợp mắc Covid được nghiên cứu, tất nhiên có cả những ca mắc bệnh không liên quan đến chợ. Tuy nhiên, tín hiệu cho thấy virus bắt đầu từ những người làm việc ở chợ và sau đó lây lan ra cộng đồng địa phương. Sau đó, virus đã lây lan khắp các khu vực còn lại của Vũ Hán trong tháng 1 và tháng 2/2020.

Theo ông Michael Worobey, nghiên cứu cũng phát hiện thêm nhiều ổ dịch trong chợ thuộc khu vực bán động vật hoang dã được cho là rất dễ mắc Covid-19.

Sự đa dạng của bộ gen

Trong nghiên cứu thứ hai, các nhà khoa học đã phân tích sự đa dạng về bộ gen của virus nhằm tập trung tìm ra quá trình tiến hóa ban đầu của virus, trong đó bắt đầu là mẫu bộ gen phát hiện vào tháng 12/2019 cho đến giữa tháng 2/2020. Hai dòng của virus, được gọi là A và B, đánh dấu thời kỳ đầu của đại dịch. Trong khi A gần giống với virus được tìm thấy ở dơi, có thể đã lây từ loài động vật này sang người thì B lại phát hiện lây lan từ người sang người và xuất hiện nhiều hơn xung quanh chợ Hoa Nam.

"Những điều kiện chắc chắn cho thấy rằng virus đã lây từ động vật sang người và từ người sang người", ông Joel Wertheim, một chuyên gia về tiến hóa virus tại Đại học California, San Diego cho biết.

Nhiều nhà khoa học cũng tin tưởng virus đã truyền từ dơi sang người trực tiếp hoặc cũng có thể là dơi truyền virus sang động vật khác và sau đó lây sang người. Trước đó, trong tháng Sáu năm nay, Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến nghị một cuộc điều tra kỹ hơn về việc liệu đây có phải là một tai nạn trong phòng thí nghiệm. Các nhà phê bình cũng từng lên tiếng WHO đã quá nhanh chóng khi bác bỏ lý thuyết rò rỉ trong phòng thí nghiệm.

Đến hiện tại, nguồn gốc của đại dịch vẫn còn gây nhiều tranh cãi.

"Cả hai nghiên cứu trên đều cung cấp bằng chứng thuyết phục đối với giả thuyết về nguồn gốc sinh ra virus từ tự nhiên", ông Matthew Aliota, một nhà nghiên cứu tại Đại học Minnesota nhận định./.