Quảng Bình: Nghệ nhân trao truyền văn hoá dân gian cho lớp trẻ dân tộc Bru – Vân Kiều

Được sự hướng dẫn nhiệt tình của các nghệ nhân Hồ Ai, Nghệ nhân Hồ Đài, Nghệ nhân Hồ Thị Hồng, Nghệ nhân Trần Phúc… những thành viên của câu lạc bộ văn hoá dân gian tại các thôn bản, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của xã Trường Sơn đã được tiếp cận và trang bị cho mình những hiểu biết về văn hoá dân gian của địa phương.

Những nghệ nhân đã truyền lại cho các học viên về các nghi thức của lễ hội Lấp lỗ, lễ hội Mừng lúa mới và một số làn điệu như Xi Nớt, Tà Oải ( hát giao duyên), Tà Tịa ( hát ru con), hát mừng lúa mới... là những làn điệu và nét văn hoá gắn chặt với cuộc sống của người dân từ bao đời nay. Tuy nhiên theo thời gian, nét văn hoá này dần mai một do vậy việc truyền dạy là điều rất cần thiết để bảo tồn nét văn hoá đặc sắc, độc đáo này.

Với người dân tộc Bru – Vân Kiều ở xã Trường Sơn, sau khi mùa màng bội thu, bà con dân bản tổ chức Lễ hội Mừng lúa mới, lễ hội với phần Lễ có đầy đủ các nghi thức và phần hội có trống điểm, thanh la, hát xướng và các điệu múa tạo nên nét văn hoá đặc sắc, độc đáo. Hay đối với làn điều Tà Oải là làn điệu được các đôi Trai, gái hát đối đáp giao duyên và theo phong tục khi người con gái đã có chồng thì không được hát làn điệu này. Làn điệu Tà Tịa, đây là làn điệu mang nét đặc trưng riêng của người Vân Kiều, rất mềm mại, uyển chuyển, tự sự và có từ lâu đời…

Nghệ nhân Hồ Ai chia sẻ, những làn điệu, lễ, hội hiện nay có một số điểm bị mai một, bà con khi thực hiện các động tác múa trong lễ hội, lấy giọng luyến láy trong câu hát chưa được nhuần nhuyễn thành thục do vậy việc trao truyền của chúng tôi đòi hỏi cần có thời gian và cần có sự đam mê của lớp trẻ để từ đó có thể lưu giữ được nét văn hoá đặc sắc của đồng bào.

Theo ông Mai Xuân Thành, Phó Giám đốc Sở Văn hoá - Thể thao tỉnh Quảng Bình chia sẻ: Việc nâng cao nhận thức cho Nhân dân địa phương về công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Bru-Vân Kiều trong giai đoạn hiện nay; đề cao vai trò năng lực chủ thể văn hóa của các nghệ nhân, già làng, trưởng bản, người có uy tín và đồng bào đang sinh sống trên địa bàn xã Trường Sơn.

"Chúng ta cần tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Bru-Vân Kiều, khích lệ sáng tạo các giá trị văn hóa mới đối với bà con dân tộc Bru – Vân Kiều để từ đó giữ được nét văn hoá đặc sắc mà có thể gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế với bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống; tạo nền tảng đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, đóng góp chung vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương"… ông Thành khẳng định.

Ông Nguyễn Văn Nhì, Bí thư Đảng uỷ xã Trường Sơn (Quảng Ninh - Quảng Bình) cho hay, Là địa phương chủ yếu là người đồng bào dân tộc Bru – Vân Kiều nên thời gian qua chúng tôi đã được các cấp chính quyền chia sẻ và hỗ trợ rất nhiều trong việc bảo tồn và phát huy văn hoá dân gian tại các thôn bản, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Lễ hội Trĩa lúa của đồng bào Bru- Vân Kiều toát lên đầy đủ những sắc thái của nền văn hóa tộc người. Người tham dự được chứng kiến những lễ nghi kỳ thú, được đánh chiêng, múa hát, uống rượu cần, ăn bữa cơm "cộng cảm", cùng vui chơi một cách hồn nhiên và say sưa trong hơi ấm cộng đồng. Vốn văn hóa truyền thống của dân tộc như nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật diễn xướng dân gian, những thuần phong mỹ tục được trân trọng, bộc lộ và thăng hoa. Đồng bào Bru Vân Kiều mừng một vụ mùa bội thu, cầu mong thần lúa, thần linh cho một vụ mùa đến tốt hơn và cầu chúc sức khỏe cho mọi người…

Với sự độc đáo của lễ hội Trỉa lúa của đồng bào Bru – Vân Kiều ở xã Trường Sơn huyện Quảng Ninh, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 608/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia "Lễ hội Trỉa lúa" của người Bru - Vân Kiều xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh thuộc loại hình lễ hội truyền thống.

"Để bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia này, UBND huyện Quảng Ninh cũng đã có kế hoạch giữ gìn và phát triển lễ hội phục vụ đời sống của đồng bào Bru - Vân Kiều ở xã Trường Sơn đồng thời cũng mong muốn được phát triển và đưa vào những hoạt động du lịch phục vụ du khách trong nước và quốc tế khi đến tham quan, trải nghiệm ở một số điểm du lịch tự nhiên của xã Trường Sơn"… ông Nhì cho biết thêm