Thổ Nhĩ Kỳ dốc toàn lực vào thượng đỉnh Hồi giáo: “Bồi đòn” Israel

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 13/12 sẽ chủ trì một hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp tập hợp các lực lượng Hồi giáo chính của thế giới – nhằm tìm kiếm một phản ứng chung của các nhà lãnh đạo Hồi giáo đối với việc Hoa Kỳ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.

Tổng thống Erdogan - nước đang giữ chức vụ chủ tịch luân phiên của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) - hy vọng đoàn kết các nhà lãnh đạo Hồi giáo đối với việc đưa ra một tuyên bố chung cứng rắn về động thái của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Thổ Nhĩ Kỳ tìm kiếm sự ủng hộ của các nước ngoài thế giới Hồi giáo về vụ Jerusalem.

Thông báo của ông Trump tuần trước đã bùng nổ của sự tức giận trong thế giới Hồi giáo và Ả Rập - nơi hàng chục ngàn người đã xuống đường phản đối nhà nước Do Thái và bày tỏ tình đoàn kết với người Palestine.

Quyết định trên cũng đã kéo theo những cuộc biểu tình ở vùng lãnh thổ Palestine, với 4 người Palestine thiệt mạng và hàng trăm người bị thương trong các vụ đụng độ và các cuộc không kích của Israel nhằm đáp trả vụ phóng tên lửa từ Gaza.

Erdogan đã gọi Israel là "nhà nước khủng bố" và kêu gọi một phản ứng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, việc thu hẹp khoảng cách trong một cộng đồng chính trị Hồi giáo, bao gồm các đối thủ Sunni Saudi Arabia và người Shiite Iran sẽ không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, do việc công bố bất kỳ hình thức trừng phạt cụ thể nào cũng được thống nhất giữa 57 quốc gia thành viên OIC.

Ông Aaron Stein, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Rafik Hariri về Trung Đông của Hội đồng Atlantic cho biết, ông tin rằng các nhà lãnh đạo Hồi giáo sẽ chỉ đơn thuần là "lên án" động thái trên.

"Thật khó để OIC dứt khoát trong việc định hình quan điểm của người Hồi giáo hay thế giới."

Không đối đầu với Mỹ

Một số đối tác quan trọng, như Ai Cập, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE), dường như không muốn mạo hiểm mối quan hệ chính của họ với Washington vì lợi ích của một tuyên bố OIC.

Ông Sinan Ulgen, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách Đối ngoại ở Istanbul, cho biết ông tin rằng hội nghị thượng đỉnh OIC sẽ không đi đến gần các hành động lớn.

"Lý do chính là nhiều nước chủ chốt của "thế giới Hồi giáo" không muốn tham gia vào một môi trường đối đầu với Hoa Kỳ và ngay cả với Israel, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng căng thẳng với Iran", ông nói.

Ông Ulgen nói rằng Riyadh và các đồng minh của Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC) sẽ không muốn "có những biện pháp diều hâu thể gây nguy hiểm cho mối quan hệ với Washington".

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng hội nghị thượng đỉnh sẽ "đưa ra một thông điệp mạnh mẽ".

Nhưng ông thừa nhận rằng một số quốc gia Hồi giáo đã "sợ hãi" và đưa ra câu hỏi, "Tại sao bạn sợ?"

Trong khi đó, bản thân Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã hạ thấp quan hệ với Ai Cập sau khi nhà lãnh đạo Mohamed Morsi thân Ankara bị lật đổ.

Thêm dầu vào lửa

Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết gần 30 nhà lãnh đạo Hồi giáo đã khẳng định sự tham gia của họ tại hội nghị thượng đỉnh Istanbul vào ngày 12/12.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani, vua Jordan Abdullah II và Tổng thống Lebanon Michel Aoun là những người đứng đầu nhà nước tham dự. Nhà lãnh đạo Palestine Mahmud Abbas cũng sẽ có mặt.

Tuy nhiên, cấp đại diện mà nhà lãnh đạo đại diện Saudi Arabia cử đi – quan trọng nếu tuyên bố cuối cùng mang tính tín nhiệm – vẫn chưa rõ ràng.

Các quốc gia Ả Rập cho đến nay đã lên án Israel, tuy nhiên, không thông báo bất kỳ biện pháp cụ thể nào.

Các Bộ trưởng Ngoại giao của Liên đoàn Ảrập trong một nghị quyết sau cuộc họp khẩn cấp tại Cairo vào hôm thứ bảy tuần trước đã thúc giục Washington từ bỏ động thái về Jerusalem

Hiện trạng pháp lý của Jerusalem có lẽ là vấn đề nhạy cảm nhất trong cuộc xung đột giữa Israel và Palestine.

Israel coi toàn bộ thành phố Jerusalem là thủ đô của mình, trong khi người Palestine muốn khu vực phía đông là thủ đô của một nhà nước Palestine trong tương lai.

Trong các cuộc điện đàm riêng biệt những ngày vừa qua, ông Erdogan đã tìm cách giành được sự ủng hộ của các nhà lãnh đạo ngoài thế giới Hồi giáo.

Tại một cuộc họp báo chung sau cuộc hội đàm tại Ankara vào cuối ngày thứ Hai, ông Erdogan cho biết ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin có một cách tiếp cận tương đồng về vấn đề này, cáo buộc Israel đang tiếp tục "đổ dầu vào lửa".

(Theo AFP)