Tín hiệu tham vọng từ đại kế hoạch phía Bắc của Nga

Theo trang Bellona, chính phủ Nga đã công bố một kế hoạch mới khổng lồ phác thảo ý định của họ đối với Tuyến đường biển phía Bắc, tuyến đường vận chuyển băng giá gia nhập châu Âu và châu Á, đưa ra tầm nhìn toàn diện nhất về cách thức khai thác lợi ích kinh tế của Bắc Cực.

Phát triển mạnh cơ sở hạ tầng

Tài liệu này, được Thủ tướng Dmitry Medvedev ký và lần đầu tiên được công bố vào ngày 30/12 cho thấy chi tiết về kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng lớn dọc theo tuyến đường này –một nỗ lực biến Bắc Cực trở thành tuyến đường vận chuyển thương mại và khai thác nhiên liệu.

Đằng sau sáng kiến quy mô lớn này là nghị định năm 2018 của Tổng thống Vladimir Putin, yêu cầu khối lượng hàng hóa đi qua Bắc Cực đạt 80 triệu tấn vào năm 2024, tăng mạnh so với mức hiện tại. Bản thân kế hoạch - sẽ định hình sự phát triển của Bắc Cực trong 15 năm tới - đi xa hơn nghị định, nhắm tới 90 triệu tấn hàng hóa vào năm 2030.

Theo dự kiến, việc nâng mức vận chuyển này sẽ rơi vào Rosatom, tập đoàn hạt nhân nhà nước Nga, được giao nhiệm vụ chịu trách nhiệm phần lớn 84 chiến lược phát triển được nêu trong tài liệu mới. Về tổng thể, chính phủ dự kiến đóng ít nhất 40 tàu Bắc Cực mới, bao gồm cả tàu phá băng hạt nhân; nâng cấp bốn sân bay vùng cực; xây dựng các tuyến đường sắt và cảng biển phía bắc xa xôi, và bắt đầu khai thác tài nguyên thiên nhiên khổng lồ từ bờ biển Bắc Cực khi băng đang tan - đặc biệt là khí đốt, dầu mỏ và than đá.

Động thái này diễn ra vào thời điểm đáng buồn đối với khí hậu thế giới. Mức băng ở Bắc Cực đang giảm với tốc độ đáng báo động - một sự suy giảm sẽ còn được tăng tốc khi giao thông hàng hải ở đây diễn ra nhiều hơn. Theo dữ liệu của NASA, lớp băng bao quanh Bắc Cực đã giảm hơn 12% mỗi năm kể từ năm 1979. Do đó, Bắc Cực đang hấp thụ nhiều bức xạ mặt trời hơn, khiến nhiệt độ vùng cực tăng nhanh gấp đôi so với bất kỳ nơi nào khác trên trái đất.

Nhiệt độ ở Nga cũng đang tăng nhanh hơn 2,5 lần so với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới và năm 2019 đã chứng kiến những trận cháy rừng lớn nhấn chìm phần lớn Siberia. Năm 2019 cũng đánh dấu kỷ lục nóng nhất của nước này, theo cơ quan khí tượng liên bang Nga.

Mặc dù chính phủ Nga thừa nhận những tác động này trong các hành động về biến đổi khí hậu được công bố gần đây, nhưng dù sao, mục tiêu của họ là tận dụng những lợi thế của nhiệt độ ấm lên và để nền kinh tế thích ứng với những thay đổi sắp tới.

Loạt ông lớn năng lượng tham gia

Không ở đâu cách tiếp cận này rõ ràng hơn ở Bắc Cực. Ngoài Rosatom, các nhà phát triển chính của cơ sở hạ tầng Bắc cực mới sẽ là Rosneft, công ty dầu mỏ nhà nước Nga, Gazprom Neft, bộ phận khai thác độc quyền khí tự nhiên và Novatek, giám sát dự án Yamal LNG khổng lồ.

Các nhà khai thác than và khoáng sản như Vostok Coal, Norilsk Niken và các công ty khác cũng có danh mục đầu tư trong kế hoạch mới. Một bản đồ địa chất rộng lớn về tài nguyên thiên nhiên Bắc Cực sẽ được hoàn thành vào tháng 4 năm nay, tài liệu nói.

Cũng rất quan trọng trong việc phát triển Tuyến đường biển phía Bắc là các tuyến đường sắt mới. Theo tài liệu mới, chính phủ sẽ cân nhắc quyết định phát triển một tuyến đường sắt đến Sabetta, cảng biển chính cho dự án Yamal LNG vào tháng 6. Việc có nên xây dựng tuyến đường sắt nối Arkhangelsk trên bờ biển Bắc Cực đến Syktyvkar đến Perm ở trung tâm Siberia hay không sẽ được quyết định vào năm 2022. Đến năm 2024, chính phủ sẽ quyết định có nên mở rộng đường sắt về phía tây hay không, từ Salekhard ở phía nam bán đảo Yamal đến thị trấn Novy Urengoy trong Khu tự trị Yamal-Nenets.

Một số sân bay ở Bắc Cực, tương tự, sẽ được nâng cấp đáng kể, và liệu sông Ob ở phía bắc Siberia có được nạo vét để đáp ứng nhiều lưu lượng giao thông hơn hay không sẽ được quyết định vào tháng 12 năm 2021.

Trung tâm vận tải Murmansk cũng được đưa vào kế hoạch, và khi hoàn thành, sẽ là điểm vận chuyển lớn nhất ở miền Bắc nước Nga. Bao nhiêu hàng hóa sẽ được đưa vào Tuyến đường biển phía Bắc vẫn chưa rõ ràng, nhưng nó sẽ đánh dấu một ngã rẽ mới trong con đường vận chuyển về phía đông, thay vì qua châu Âu.

Mặc dù còn quá sớm để biết liệu các kế hoạch vận chuyển này có kết quả hay không thì chính phủ Nga cũng đang có chút nào lạc quan về những luồng giao thông lớn dọc theo tuyến đường biển phía bắc. Vào tháng 11/2019, Rosatom đã công bố số liệu nói rằng khối lượng hàng hóa năm ngoái đã đánh bại hơn 60% số liệu thống kê 2018.

Khi khối lượng vận chuyển cuối cùng được tính toán, chúng có thể đạt được 30 triệu tấn trong năm nay - tăng từ 20 triệu tấn vào năm 2018 - phần lớn trong số đó là nhiên liệu hóa thạch.